Euro ka humbur 16% të vlerës së saj kundrejt dollarit gjatë vitit të kaluar dhe po tregtohet në nivelin më të ulët që nga dhjetori 2002.
Pjesa e saj në zotërimet zyrtare globale të rezervave valutore ishte 20.6% në fund të vitit 2021, nga rreth 25% në 2003.
Monedha e vetme është aktualisht 20% më e ulët se mesatarja e saj që nga viti 1999.
Fuqia e bashkimit monetar evropian do të vihej nën presion më të madh nëse kriza e inflacionit do të rezultonte në një recesion të zgjatur ekonomik. Gjatë periudhave të rritjes së inflacionit dhe tkurrjes së të ardhurave të familjeve, zgjerimi i ndarjeve politike midis vendeve anëtare mund të kontribuojë gjithashtu në rritjen e popullizmit dhe të rrezikojë stabilitetin e Bashkimit.
Zhvlerësimi në 2022
Një nga shtytësit kryesorë të zhvlerësimit të euros ndaj dollarit në vitin 2022 ka qenë zgjerimi i hendekut të politikës monetare mes Rezervës Federale dhe BQE-së, shkruan Reuters.
Rezerva Federale filloi të rrisë normat e interesit në mars; kjo u pasua nga rritje të mëtejshme, më të shpejtë. Megjithatë, Banka Qendrore Evropiane ishte e ngadalshme në veprim, duke njoftuar vetëm rritjen e saj të parë të normës në korrik 2022.
Sidoqoftë, rënia e euros ndaj dollarit nuk i atribuohet vetëm zgjerimit të diferencave të normave të interesit. Konflikti mes Rusisë dhe Ukrainës ka pasur efekte të rëndësishme negative në bazat makro të Eurozonës.
Rritja e çmimeve të gazit natyror në Evropë ishte një tjetër faktor kryesor që bëri që euro të binte nën barazinë me dollarin gjatë verës. Në veçanti, standardi i shitjes me shumicë të gazit në Evropë (TTF holandez) është aktualisht tetë herë më i lartë se çmimet vendase të gazit natyror në SHBA.
Problemet në të ardhmen
Inflacioni rekord dhe perspektiva e zymtë për rritjen ekonomike mund të rëndojnë ende ecurinë e euros në muajt e ardhshëm.
Pesimizmi në rritje ka rezultuar tashmë në një nënçmim të konsiderueshëm të monedhës së përbashkët dhe është e vështirë të identifikohen katalizatorët që mund të ndryshojnë drejtimin e euros.
Mundësia e një zhvlerësimi të mëtejshëm është reale – në një skenar ku euro bie shumë nën barazinë nëse problemet energjetike dhe ato të inflacionit vazhdojnë gjatë dimrit.
Sipas një studimi të fundit të Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), ekonomia gjermane, motori i Eurozonës, mund të shohë një rënie të GDP-së në raport me nivelet bazë prej rreth 1.5% në 2022, 2.7% në 2023 dhe 0.4% në 2024, me asnjë fitim në vitet në vijim nga aktiviteti ekonomik i shtyrë. Kjo mund të ketë një efekt domino për anëtarët e tjerë të Eurozonës, të cilat janë të lidhura pazgjidhshmërisht me ekonominë e Gjermanisë.
Euro ka pësuar historikisht dy episode të rëndësishme të zhvlerësimit real. E para ndodhi ndërmjet nëntorit 2009 dhe korrikut 2012; ajo u përshpejtua nga kriza e madhe financiare dhe u përkeqësua nga kriza e borxhit të Eurozonës. Kursi real efektiv i këmbimit të euros (REER) ra afërsisht 17%, nga 110 në 92 nivele.
E dyta ndodhi midis marsit 2014 dhe prillit 2015. Banka Qendrore Evropiane (BQE) njoftoi një program të gjerë lehtësimi sasior ndërkohë që Rezerva Federale po ndiqte politika monetare të ndryshme dhe më kufizuese. REER i euros ra me rreth 14%.
Nëse do të përballemi me një tjetër goditje reale të madhe të euros, ne mund të përjetojmë një rënie prej 8-9% në terma realë.
Duke qenë se jemi në një periudhë inflacioni, rënia e mëtejshme e euros mund të rezultojë në një inflacion më të lartë, me pasoja të rënda ekonomike.
Kapaciteti për përgjigje
Pas krizës së madhe financiare të vitit 2008, BQE kishte hapësirë të mjaftueshme për të ulur normat e interesit, sepse Eurozona ishte në një fazë deflacioni. Ky recesion mund të jetë i ndryshëm, pasi ka gjasa të shënohet nga inflacioni i vazhdueshëm i lartë për shkak të krizës së gazit, gjë që pengon BQE-në për të ringjallur ekonominë.
Një zhvlerësim i mëtejshëm i euros nuk mund të shmanget lehtësisht duke pasur parasysh perspektivën makro, por BQE ka mjetet për të zbutur shpejtësinë e rënies. Që kjo të ndodhë, BQE duhet të zbatojë rritje të mëdha dhe më të shpejta të normave të interesit.
Me inflacionin në nivele rekord, BQE nuk mund të jetë e vetëkënaqur. Rreziku i eskalimit të inflacionit të tregut dhe rënia e euros mund të ketë pasoja më të dëmshme sesa një recesion.
Me më pak armë monetare në dispozicion, rimëkëmbja e ardhshme ekonomike e Eurozonës mund të ketë nevojë të kalojë një fazë të re reformash dhe rritjes së produktivitetit, e nxitur nga angazhimi ambicioz i Fondit të Rimëkëmbjes për të promovuar tranzicionin e gjelbër dhe digjitalizimin e ekonomisë. Edhe nëse kjo do të ishte plotësisht e suksesshme, ka një rrugë të gjatë përpara.