“Del shpesh nga shtëpia e tij e shkëlqyer,
Ai që mërzitet së ndenjuri aty, por megjithatë kthehet
Se asgjë më të mirë nuk mund të gjejë jashtë.
Duke rrahur kuajtë, vrapon shpejt te vila e vet,
Si për të shuar ndonjë zjarr.
Por sa mbërrin të dera e saj, fillon të gogësisë
ose e zë gjumi i rëndë, duke kërkuar harresën,
Apo merr vrapin për t’u rikthyer në qytet”.
Kështu shkruan poeti dhe filozofi antik, Lukreci, (Titus Lucretius Carus) në eposin De reum natura (pjesa III, 1073) e që në shqip do të thotë Natyra e gjërave. Kjo poezi e Lukrecit tenton të shpjegojë absurdin e jetës së përditshme, dhe pse jo atë se cka dëshironte ndoshta vetë Lukreci që të spjegonte me këtë liber me poezi.
Emma Woolerton në një artikull për Guardian shkruan për atë se cka në të vertetë shtjellon ose mundohet ë shtjellojë Lukreci.
“Zgjedhja e poezisë si një mjet për të diskutuar dhe (siç është qëllimi i deklaruar i Lucretius) mësimi i fizikës mund të na duket i çuditshëm, por Lucretius ka pasur një precedent në filozofët para-Sokratikë, të cilët u përpoqën të shpjegonin fizikën e botës, si disa shkroi në vargje; më së shumti (për Lukrecin), Empedokliu kishte shkruar një vepër, Mbi natyrën, duke paraqitur teorinë e tij fizike (ai besonte se gjithçka ishte bërë nga katër elementët). Ideja e një poeme latine për fizikën atomike na shtyn, megjithatë, jo vetëm sepse ne nuk e lidhim natyrshëm fizikën me vargun, por sepse kur dikush përmend atomet, ne priremi të mendojmë për përplasës të mëdhenj të hadronit dhe jo për toga”.
Por, disa shekuj para Lukrecit, disa grekë mendimtarë të cilët kishin arritur të kuptonin se bota përbëhej nga disa grimca të pandashme, e ata këto grimca i quajtën atome. Pra, atom që do të thotë i “pandashëm”.
Përvec teorisë së tij fizike që ai paraqet në këtë libër, këtë poezi specifike të Lukrecit mund të marrim dhe ta vendosim brenda një shpjegimi për jetën e përditshme në një shoqëri bashkëkohore, ku e vetmja gjendje e një njeriu është bredhja e vazhdueshme në botë.
Bredhja
Poezia na bën të mendojmë për një njeri bredharak. Ai bredh nga shtëpia në qytet, nga qyteti në shtëpi.
Nuk gjen askund qetësinë e tij, pasi në këtë askund nuk është vendi i tij, ai është i huaj në çdo moment, kjo poezi tregon se si bota është krejtësisht singulare dhe ka humbur homogjenitetin e saj, pra e gjithë bota është kthyer në një “hapësirë të çfarëdoshme” (any spce whatever). Dhe njeri vetëm bredh, kalon nga një pikë në tjetrën.
Është shkëputja e njeriut me botën e jashtme, për shkak të boshllëkut që gjen jashtë.
Kjo poezi e Lukrecit mbi 2000 vjet më parë mund të ketë “mallkuar”, nëse nuk e ka mallkuar, atëherë e përcjellë dhe e ka shtjelluar njerëzimin me mosgjetjen e një vendi ku gjen qetësinë shpirtërore.
Ndoshta, Epikuri gjatë periudhës kur Aleksandri i Madh u ngrit në pushtet, miratoi dhe përshtati atë teori atomike për një qëllim shumë specifik: promovimin e lumturisë njerëzore, por është e vështirë të gjesh ndonjë shkëndijë të lumturisë në këtë poezi.