I dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Miroslav Lajçak, ka deklaruar se zgjedhjet e reja janë një nga elementet kyçe për daljen nga kriza aktuale në veri të Kosovës, dhe palët në takimin e fundit të menaxhimit të krizës ranë dakord në lidhje me këtë pikë.
Siç ka thënë, nuk ka një afat zyrtar deri në të cilin Kosova dhe Serbia duhet t’i përmbushin kërkesat e BE-së, të cilat janë të formuluara në tri pika.
“Nuk ka një afat zyrtar. Por në politikë gjithçka është e lidhur. Shihni sa përfaqësues të lartë ndërkombëtarë janë të angazhuar në këtë çështje. Ne patëm telefonata nga presidentja e KE-së Ursula von der Leyen dhe sekretari amerikan i shtetit, Anthony Blinken. Situata është aq e tensionuar dhe serioze, saqë zyrtarët më të lartë botërorë duhet të merren me të dhe të përfshihen në zgjidhjen”, ka deklaruar ai për ENS.
Ai ka treguar se në takimin e mëparshëm në Bruksel, palët kanë rënë dakord në disa pika të rëndësishme.
Sipas tij, ata kanë kuptuar rëndësinë e situatës dhe kanë vlerësuar zgjedhjet e reja si një nga elementët kyç për daljen nga kriza aktuale në veri të Kosovës.
Megjithatë, Lajçak ka theksuar se palët nuk u pajtuan se si të arrihet deri te deeskalimi i situatës dhe funksionimi i kryetarëve të komunave.
Lajçak gjithashtu ka thënë se zgjedhjet e reja duhet të mbahen në muajt e ardhshëm dhe se kjo ishte një pikë mbi të cilën u pajtuan kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq.
Ai ka thënë se kryetarët e komunave nuk kanë legjitimitetin e duhur dhe vetëm ata të zgjedhur nga serbët e Kosovës mund të kenë legjitimitet për t’i kryesuar komunat.
Po ashtu, Lajçak ka thënë se situata në veri është kaq e tensionuar sa duhet të angazhohen zyrtarët më të lartë botërorë për të ndihmuar në zgjidhjen e saj.
Ai gjithashtu ka përmendur se shumë përfaqësues të lartë ndërkombëtarë janë të angazhuar në këtë çështje, duke përfshirë presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, dhe sekretarin amerikan të shtetit, Anthony Blinken.
Tri kërkesat e BE-së për deeskalim të situatës
BE-ja i ka paraqitur Kurtit tri kërkesa kryesore: qetësimin e situatës në veri, mbajtjen e zgjedhjeve të reja në katër komunat veriore dhe rikthimin në dialogun për normalizimin e raporteve Kosovë-Serbi.
Ndërkaq, nga Beogradi është kërkuar që të sigurojë që serbët të marrin pjesë pa kushte në zgjedhjet eventuale lokale.
Kurti ka paraqitur një plan prej pesë pikash, që parasheh edhe mbajtjen e zgjedhjeve të reja, por për mbajtjen e tyre ai ka thënë se nevojitet shtet ligjor.
Kujtojmë se, që nga fundi i majit, tensionet në veriun e Kosovës – të banuar me shumicë serbe – janë rritur, pasi kryetarët e rinj shqiptarë të komunave, hynë në ndërtesat komunale me asistimin e Policisë së Kosovës.
Kryetarët e rinj u kundërshtuan nga serbët lokalë, të cilët që atëherë po mbajnë protesta të vazhdueshme në tri komunat veriore në Zveçan, Leposaviq dhe Zubin Potok.
Më 29 maj, ndodhi një përleshje mes serbëve lokalë dhe pjesëtarëve të misionit paqeruajtës të NATO-s në Kosovë, KFOR.
Situata mes Kosovës dhe Serbisë është përkeqësuar më shumë edhe më 14 qershor, pas kidnapimit të tre zyrtarëve policorë të Kosovës, të cilët u liruan pas 12 ditëve nga Serbia.
Serbia ka thënë se ata “u arrestuan thellë brenda territorit të saj”, por Kosova ka njoftuar se ata ishin duke patrulluar në territorin e Kosovës, pranë vijës kufitare me Serbinë në Leposaviq.