Masa e paraburgimit zë vendin e fundit në Kodin e procedurës penale, në nenin ku janë të rreshtuar masat të cilat përdoren për të siguruar praninë e të pandehurit, për pengimin e rikryerjes së veprës penale dhe për zbatimin e suksesshëm të procedurës penale.
Megjithatë, ajo është masa që aplikohet më së shpeshti ndaj tëq dyshuarve për vepra të ndryshme penale, që dalin apra Gjykatave të vendit.
OSBE, ka bërë një monitorim nëpër gjykata dhe raporti i nxjerrë më pas ka nxjerrë të dhëna shqetësuese mbi këtë praktikë.
“Standardet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut nënvizojnë se paraburgimi duhet të jetë përjashtim dhe jo rregull. Megjithatë, analiza e OSBE-së tregon se alternativat ndaj paraburgimit rrallë merren parasysh. Prokurorët shpesh kërkojnë paraburgim dhe shumica dërrmuese e kërkesave miratohen nga gjykata. Kur kombinohet me shqetësimet në lidhje me cilësinë e arsyetimit dhe argumentimit si në kërkesat e prokurorisë ashtu edhe në vendimet gjyqësore, është gjetur se paraburgimi shpesh nuk përdoret vetëm si mjeti i fundit dhe mund të zbatohet në mënyrë arbitrare”, thuhet në raportin e OSBE-së.
Se masa e paraburgimit përdoret si shabllon në pothuajse të gjitha rastet në sistemin e drejtësisë, e thonë edhe nga Instituti i Kosovës për Drejtësisë, të cilët shtojnë se sistemi i drejtësisë duhet të marr parasysh gjetjet e raporteve.
“Paraburgimi në shumë raste nuk përdoret si alternativë e fundit, mirëpo në disa raste aplikohet si ndoshta masë e vetme, duhet theksuar faktin se paraburgimi është masë përjashtuese dhe në asnjë rrethanë nuk mund të jetë, rregull parimor që aplikohet në secilin rast. Fatkeqësisht fillimisht në shumicën dërmuese të rasteve vetë prokurorët kërkojnë paraburgim”, ka thënë Gzim Shala – Hulumtues në IKD.
Derisa, avokati Arbër Jashari thotë se gjykatat rrallë praktikojnë masat më të buta, që janë të parapara me kodin e procedurës penale.“Dorëzania si masë është moti në legjislacionin tonë penal, praktikë është caktuar shumë rrallë, them të drejtën unë me ironi shpesh e them gjykata e kanë zbuluar këtë masë vetëm në rastin e këtyre serbëve të cilët po u cakton masën e dorëzanisë, kundretë disa shumave të majme të parave, mirë që ka zënë të aplikohet dhe kjo masë duhet të aplikohet më shpesh”, ka theksuar avokati, Arbër Jashari.
Raporti i OSBE-së, përfshinë edhe rekomandime për akterët relevantë, përfshirë Ministriën e Drejtësisë, Këshillin Gjyqësorë, Prokurorial por edhe Odën e Avokatëve, në lidhje me zbatimin e masës së paraburgimit dhe masave të të tjera.
Ndër të dhënat e raportit, përmdenet edhe numri i të burgosurve, ku në dhjetor të vitit të kalaur ishte arritur numri më i lartë i të burgosurve në pritje të gjykimt, ku ishin 660 të tillë, nga 1 mijë e 726 persona të ndaluar.