Në fund të luftës që filloi më 7 tetor, qëndron një e panjohur e madhe e quajtur e ardhmja. Status quo-ja e vjetër ishte e rrezikshme dhe e dhimbshme, veçanërisht për palestinezët që jetonin nën pushtimin izraelit.
Mirëpo ishte diçka e njohur për ta.
Më pas, pas 7 tetorit, ajo u shkatërrua nga sulmet e Hamasit dhe përgjigjja e Izraelit.
Tronditja e luftës mund ta përshpejtojë ndryshimin, kur ajo fshin mendimet e vjetra, duke detyruar zgjedhje të vështira për një të ardhme më të mirë. Ose i shtyn liderët dhe qytetarët e tyre më thellë në bunkerët e tyre, teksa përgatiten për rundin tjetër.
Për më shumë se një shekull, hebrenjtë dhe arabët janë përballur me njëri-tjetrin, dhe ndonjëherë kanë shkuar në luftë për kontrollin e pjesës së vogël, shumë të lakmuar të tokës midis lumit Jordan dhe Detit Mesdhe. Mbase basti më i sigurt dhe më i trishtuar është të supozojmë se konflikti i riformësuar do të vazhdojë. Në fund të fundit, kjo është ajo që ka ndodhur pas çdo lufte tjetër në Lindjen e Mesme që nga viti 1948, kur Izraeli fitoi pavarësinë e tij.
Benjamin Netanyahu
Kryeministri i Izraelit nuk e ka përcaktuar planin e tij për të nesërmen, nëse e ka një të tillë.
Kundërshtarët e tij në Izrael, të cilët e fajësojnë atë për dështimet e sigurisë dhe të inteligjencës që bënë të mundur sulmet e Hamasit më 7 tetor, thonë se i vetmi plan real i Netanyahut është të qëndrojë në pushtet dhe të shmangë dënimin për akuzat e rënda të korrupsionit me të cilat përballet.
Netanyahu e ndërtoi karrierën e tij mbi mesazhin se ai ishte Zoti i Sigurimit, i vetmi njeri që mund ta mbante Izraelin të sigurt. Hamasi shkatërroi markën e tij, e cila tashmë ishte dëmtuar rëndë nga grindjet politike brenda Izraelit.
Deklaratat e kryeministrit për atë që ndodh pas luftës, duke supozuar se Izraeli mund të shpallë fitoren, tregojnë për vazhdimin e okupimit të Gazës.
Ministri i Jashtëm i Jordanisë, Ayman Safadi, ka thënë tashmë se shtetet arabe nuk do të “pastrojnë rrëmujën” e lënë nga Izraeli.
“Nuk do të ketë trupa arabe që shkojnë në Gaza. Asnjë. Ne nuk do të shihemi si armik”.
Netanyahu ka hedhur poshtë gjithashtu planin e presidentit amerikan, Joe Biden, për ta zëvendësuar Hamasin me Autoritetin Palestinez, të udhëhequr nga presidenti Mahmoud Abbas.
Netanyahu pretendon se PA-së nuk mund t’i besohet dhe mbështet terrorizmin, edhe pse ajo njeh Izraelin dhe bashkëpunon me të për sigurinë.
Joe Biden
Vizioni i presidentit Biden për të ardhmen është shumë i ndryshëm nga ai i Benjamin Netanyahut.
Biden vazhdon të japë mbështetje të konsiderueshme ushtarake, diplomatike dhe emocionale për izraelitët.
Ai vizitoi, përqafoi familjet e pengjeve dhe ka urdhëruar diplomatët e tij në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara që të përdorin veton e SHBA-së për të bllokuar rezolutat e armëpushimit. Biden urdhëroi dy grupe sulmuese aeroplanmbajtëse në rajon dhe i ka dërguar Izraelit sasi të mëdha armatimi.
Në këmbim, presidenti amerikan dëshiron që Izraeli t’i kthehet njëlloj procesi paqeje të rigjallëruar.
Ai dëshiron që Autoriteti Palestinez përfundimisht të drejtojë Gazën, kurse Izraeli të bjerë dakord për marrëveshjet për një Palestinë të pavarur së bashku me Izraelin.
Presidenti palestinez, Mahmud Abbas, është dakord.
Në një intervistë të rrallë këtë javë, për agjencinë “Reuters”, ai ka theksuar se duhet të ketë një konferencë paqeje pas luftës për të gjetur një zgjidhje politike që do të çonte në krijimin e një shteti palestinez.
“Zgjidhja me dy shtete” ka qenë objektivi zyrtar i Amerikës dhe aleatëve të saj perëndimorë që nga fillimi i viteve 1990. Vitet e negociatave për ta realizuar atë dështuan. Për gati një çerek shekulli, qëkur procesi i paqes u rrëzua, fraza ka qenë një slogan bosh. Biden dëshiron ta ringjallë atë, duke argumentuar saktë se vetëm një zgjidhje politike do t’i japë fund konfliktit.
Bideni dërgoi zëvendëspresidenten e tij, Kamala Harris, në Dubai javën e kaluar, për të mbajtur një fjalim duke vendosur vijat e kuqe të Amerikës për Gazën të nesërmen.
Ajo parashtroi pesë parime – asnjë zhvendosje e dhunshme, asnjë ripushtim, asnjë rrethim apo bllokadë, asnjë reduktim i territorit dhe asnjë përdorim i Gazës si platformë për terrorizmin.
“Ne duam të shohim një Gazë dhe Bregun Perëndimor të bashkuar nën Autoritetin Palestinez dhe zërat dhe aspiratat palestineze duhet të jenë në qendër të kësaj pune”, ka thënë Harris.
Brenda dhe jashtë zyrës, Benjamin Netanyahu ka punuar vazhdimisht shumë për ta penguar pavarësinë palestineze. Është e sigurt të thuhet se ai nuk do të ndryshojë mendje. Nëse zgjidhja me dy shtete mund të ringjallet, nuk do të ndodhë derisa ai të jetë kryeministër.
Simcha Rotman
Shkova për ta takuar Simcha Rotmanin në Knesset, parlamenti i Izraelit, ku ai është një deputet i shquar i Partisë Zioniste Fetare të ekstremit të djathtë. Qeveria e Benjamin Netanyahut varet nga mbështetja e partisë së Rotmanit dhe nacionalistëve të tjerë hebrenj të linjës së ashpër. Fuqia e tyre vjen nga dinamizmi i lëvizjes për t’i vendosur hebrenjtë në tokën e pushtuar në vitin 1967. Që nga ai moment i fitores, disa izraelitë u vendosën të shtrinin ndërmarrjen sioniste në territoret e pushtuara rishtas palestineze: Bregun Perëndimor, duke përfshirë Jerusalemin Lindor, dhe Rripin e Gazës.
Që nga viti 1967, ata kanë qenë shumë të suksesshëm, pavarësisht se u detyruan të largoheshin nga Gaza kur Izraeli u tërhoq në vitin 2005. Rreth 700 mijë hebrenj izraelitë jetojnë tani në Bregun Perëndimor të pushtuar, duke përfshirë Jerusalemin Lindor. Udhëheqësit e kolonëve janë në kabinetin qeveritar dhe sipërmarrja e tyre është në qendër të politikës izraelite.
Tani që Izraeli po lufton Hamasin, duke u zotuar se do ta shkatërrojë organizatën një herë e përgjithmonë, nacionalistët hebrenj shohin mundësinë më të madhe që kanë pasur që nga viti 1967, kur Izraeli mundi të gjithë fqinjët e tij arabë në një luftë që zgjati për gjashtë ditë.
Që nga 7 tetori, kolonët e armatosur në Bregun Perëndimor, të mbështetur nga ushtarë dhe policë, kanë penguar fermerët palestinezë të vjelin ullinjtë e tyre ose të kujdesen për arat e tyre. Kolonët kanë shtruar rrugë të paligjshme dhe kanë kërkuar të futen edhe më thellë duke konsoliduar poste që janë të paligjshme sipas ligjit izraelit dhe atij ndërkombëtar. Posterët që kërkojnë kthimin e kolonëve hebrenj në Gaza janë kudo.
Kolonët kanë vrarë gjithashtu palestinezë dhe kanë pushtuar shtëpitë e tyre. Burrat me buldozerë erdhën natën për të shkatërruar fshatin e vogël Khirbet Zanuta, afër Hebronit. Popullsia e saj prej 200 palestinezësh ishte larguar, e detyruar nga kolonët e armatosur dhe agresivë.
E drejta ndërkombëtare thotë se një fuqi pushtuese nuk duhet të vendosë qytetarët e saj në tokën që ka kapur. Izraeli thotë se ligji nuk zbatohet.
Për Simcha Rotman dhe nacionalistët e tjerë hebrenj, Gaza është gjithashtu pjesë e tokës së Izraelit.
Mustafa Barghouthi, alternativë mes dy ekstremeve
Nëse do të ketë zgjedhje palestineze pas përfundimit të luftës së 7 tetorit, Mustafa Barghouti ka të ngjarë të kandidojë për president.
Ai është sekretar i përgjithshëm i Iniciativës Kombëtare të Palestinës. Iniciativa dëshiron të jetë forca e tretë në politikën palestineze, një alternativë ndaj ekstremistëve islamikë në Hamas dhe ndaj Fatahut, fraksionit të udhëhequr nga presidenti Mahmoud Abbas, të cilin e konsideron si të korruptuar dhe të paaftë. Barghouthi beson se rezistenca ndaj pushtimit është legjitime dhe e ligjshme, megjithëse ai dëshiron që ajo të jetë jo e dhunshme.
Në zyrën e tij në Ramallah në Bregun Perëndimor, Mustafa Barghouthi më tha se Izraeli po përdor luftën për t’i dhënë një goditje dërrmuese jo vetëm Hamasit, por idesë së pavarësisë dhe lirisë palestineze.
Ashtu si shumë palestinezë, Barghouthi e sheh atë që po ndodh si një jehonë të zymtë të ngjarjeve të vitit 1948 kur Izraeli fitoi pavarësinë e tij dhe më shumë se 700 mijë palestinezë u larguan ose u detyruan nën kërcënimin e armëve të lënë shtëpitë e tyre në atë që u bë Izrael. Palestinezët e quajnë atë al-Naqba (katastrofë) dhe besojnë se Izraeli dëshiron që ajo të ndodhë përsëri.
Barghouthi beson se Gaza duhet të jetë pjesë e një shteti demokratik palestinez.
Kjo krizë duket sikur do të ketë më shumë kapituj. Vetoja e SHBA-së ndaj rezolutës së fundit të armëpushimit në Këshillin e Sigurimit të OKB-së i jep Izraelit më shumë kohë për të luftuar.
Por kjo kohë shtesë nuk është e pacaktuar dhe mbështetja e vazhdueshme e Bidenit për Izraelin bart një çmim politik në vitin e ardhshëm zgjedhor të Amerikës. Anëtarët me ndikim të partisë së tij kundërshtojnë atë që ai po bën, dhe po ashtu edhe votuesit më të rinj për mbështetjen e të cilëve ai ka nevojë.
Administrata e Bidenit tashmë është thellësisht e pakënaqur që Izraeli po injoron kërkesat e tij të përsëritura për të mbrojtur civilët dhe për të respektuar ligjet e luftës.
Izraeli mund të luftojë për të arritur fitoren dërrmuese që ka premtuar Benjamin Netanyahu.
Fuqia e madhe ushtarake e Izraelit, e përforcuar nga furnizimi amerikan, nuk e ka shkatërruar ende kapacitetin e Hamasit për të luftuar. Kredoja e Hamasit e nacionalizmit islamik është gjithashtu e ngulitur në mendjet e shumë palestinezëve.
E ardhmja është e rrëmujshme dhe e rrezikshme. Lufta në Gaza nuk do të përfundojë mirë.