Udhëheqësit botërorë do t’i bashkohen presidentit të Ukrainës Volodymyr Zelenskiy në një samit këtë fundjavë për të eksploruar mënyrat për t’i dhënë fund konfliktit më vdekjeprurës në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore, por Rusia nuk është e ftuar dhe ngjarja nuk do të arrijë qëllimin e Kievit për të izoluar Moskën.
Zëvendëspresidentja e SHBA-së Kamala Harris, Presidenti francez Emmanuel Macron dhe liderët e Gjermanisë, Italisë, Britanisë, Kanadasë dhe Japonisë janë ndër ata që do të marrin pjesë në takimin e 15-16 qershorit në vendpushimin malor zviceran të Buergenstock.
India, e cila ka ndihmuar Moskën t’i mbijetojë goditjes së sanksioneve ekonomike, pritet të dërgojë një delegacion. Turqia dhe Hungaria, të cilat në mënyrë të ngjashme ruajnë lidhje të përzemërta me Rusinë, do të përfaqësohen nga ministrat e tyre të jashtëm.
Por pavarësisht muajve të tëra lobimi intensiv ukrainas, disa të tjerë nuk do të jenë atje, veçanërisht Kina, një konsumator kryesor i naftës ruse dhe furnizues i mallrave që ndihmojnë Moskën të ruajë bazën e saj prodhuese.
“Ky takim është tashmë një rezultat,” tha Zelenskiy në Berlin të martën, ndërsa pranoi gjithashtu sfidën e ruajtjes së mbështetjes ndërkombëtare ndërsa lufta, tashmë në vitin e saj të tretë, po vazhdon.
“Bashkimi i vendeve partnere dhe jopartnere është një mision i vështirë në vetvete për Ukrainën, kur lufta nuk është në muajin e saj të parë”, tha Zelenskiy.
Zelenskiy vizitoi Arabinë Saudite të mërkurën për të diskutuar përgatitjet për samitin me princin e kurorës Mohammed bin Salman, por nuk ishte menjëherë e qartë nëse mbretëria do të dërgonte një përfaqësues.
Ulrich Schmid, një shkencëtar politik dhe ekspert i Evropës Lindore në Universitetin e St. Gallen në Zvicër, e quajti samitin “një thes të përzier”, duke pasur parasysh mbështetjen nga disa qarqe dhe mungesën e Kinës.
“Atëherë lind pyetja: A është paqja realisht e realizueshme?” shtoi Schmid. “Përderisa (Presidenti rus Vladimir) Putin është në pushtet… do të jetë e vështirë”.
‘E kotë’
Rusia, e cila dërgoi dhjetëra mijëra trupa në Ukrainë më 24 shkurt 2022, e ka përshkruar idenë e një samiti në të cilin nuk është ftuar si “të kotë”.
Moska e hedh “operacionin e saj special ushtarak” në Ukrainë si pjesë e një lufte më të gjerë me Perëndimin, për të cilin thotë se dëshiron të gjunjëzojë Rusinë. Kievi dhe Perëndimi thonë se kjo është e pakuptimtë dhe akuzojnë Rusinë për një luftë të paligjshme pushtuese.
Ideja e një samiti u shfaq fillimisht pasi Zelenskiy prezantoi një plan paqeje prej 10 pikash në fund të vitit 2022.
Që atëherë ka pasur një sërë takimesh përgatitore.
Propozimi dukej se po fitonte disi tërheqje, me Kinën dhe disa vende të mëdha nga “Jugu Global” që sinjalizuan interes në një takim në Arabinë Saudite gushtin e kaluar.
Megjithatë, lufta në Gaza ka ulur vrullin dhe Moska është përpjekur të minojë vlefshmërinë e samitit.
Ndërkohë, Kina, së bashku me Brazilin, po shtyjnë një plan të veçantë paqeje për Ukrainën që kërkon pjesëmarrjen e të dy palëve ndërluftuese. Moska ka shprehur më parë mbështetjen e saj për përpjekjet e Kinës për t’i dhënë fund konfliktit.
Kievi nuk e ka fshehur zhgënjimin e tij për vendimin e Kinës për të anashkaluar samitin zviceran. Zelenskiy madje akuzoi Pekinin se e ndihmon Rusinë për ta prishur atë, një shpërthim i jashtëzakonshëm kundër një superfuqie globale me ndikim të pakrahasueshëm mbi Moskën.
Në fushën e betejës, mbledhja vjen në një kohë të vështirë për Ukrainën. Trupat ruse, të cilat kontrollojnë rreth 18% të territorit ukrainas, po përparojnë në lindje në një luftë që ka vrarë dhjetëra mijëra ushtarë dhe civilë, ka lënë fshatra, qytete në gërmadha dhe ka çrrënjosur miliona.
Duke pasur parasysh erërat e tilla të kundërta dhe dallimet e rrënjosura midis Ukrainës dhe Rusisë, samiti do të shmangë çështjet territoriale dhe do të fokusohet në pjesë të planit të Zelenskiy që janë mjaft të gjera për të qenë të këndshme për shumicën, nëse jo të gjithë, pjesëmarrësit.
Këto përfshijnë nevojën për të garantuar sigurinë ushqimore, sigurinë bërthamore, lirinë e lundrimit dhe shkëmbimin e të burgosurve, thanë zyrtarët.
Çfarë tutje?
Pjesa më e madhe e diskutimeve rreth samitit zviceran është përqendruar në atë se ku dhe kur mund të mbahen bisedimet e ardhshme.
Andriy Yermak, kreu i zyrës së Zelenskiy, u tha gazetarëve këtë javë se një “numër i madh” vendesh ishin tashmë të interesuar.
“Dhe ne po kërkojmë mundësinë që në samitin e dytë të ftojmë një përfaqësues të Rusisë”, tha ai.
Zvicra dëshiron që samiti i Buergenstock t’i hapë rrugën një “procesi të ardhshëm paqeje” në të cilin do të marrë pjesë Rusia.
Samiti vjen mes një stuhie diplomatike mbi Ukrainën. Zelenskiy po merr pjesë në samitin e G7 në Itali këtë javë dhe Ukraina do të shtyjë tutje kërkesën për financim si në një samit të Bashkimit Evropian këtë muaj dhe në një samit të NATO-s në fillim të korrikut.
Mbështetësit e Ukrainës po shënojnë bisedimet zvicerane me një sërë ngjarjesh në qytetin e afërt të Lucernit për të tërhequr vëmendjen ndaj kostove humanitare të luftës, me një demonstratë të planifikuar për të kërkuar kthimin e të burgosurve dhe fëmijëve të çuar në Rusi.
Zvicra shpreson se një deklaratë e përbashkët do të lëshohet në mbyllje të samitit – nëse mund të arrihet një konsensus midis pjesëmarrësve.