Sir Mo Farah tregon se ishte trafikuar në Mbretërinë e Bashkuar si fëmijë.
Sir Mo Farah u soll ilegalisht në Mbretërinë e Bashkuar si fëmijë dhe u detyrua të punonte si shërbëtor shtëpie, ka thënë ai.
Ylli olimpik i ka thënë BBC-së se atij i është dhënë emri Mohamed Farah nga ata që e kanë larguar nga Xhibuti. Emri i tij i vërtetë është Husein Abdi Kahin.
Ai erdhi nga vendi i Afrikës Lindore nëntë vjeç nga një grua që nuk e kishte takuar kurrë dhe më pas u detyrua të kujdesej për fëmijët e një familjeje tjetër, thotë ai.
“Për vite thjesht vazhdova ta bllokoja atë,” thotë atleti i Team GB.
“Por ju mund ta bllokoni atë vetëm për kaq gjatë.”
Vrapuesi i distancave të gjata ka thënë më parë se erdhi në Mbretërinë e Bashkuar nga Somalia me prindërit e tij si refugjat.
Por në një dokumentar nga BBC dhe Red Bull Studios, i parë nga BBC News, ai thotë se prindërit e tij nuk kanë qenë kurrë në MB – nëna dhe dy vëllezërit e tij jetojnë në fermën e tyre familjare në shtetin e shkëputur në Somaliland.
Babai i tij, Abdi, u vra me armë zjarri kur Sir Mo ishte katër vjeç, në dhunë civile në Somali. Somalilandi shpalli pavarësinë në vitin 1991, por nuk njihet ndërkombëtarisht.
Sir Mo thotë se ishte rreth tetë ose nëntë vjeç kur e morën nga shtëpia për të qëndruar me familjen në Djibouti. Më pas ai u dërgua në MB nga një grua që nuk e kishte takuar kurrë dhe me të cilën nuk kishte lidhje.
Ajo i tha atij se po dërgohej në Evropë për të jetuar me të afërmit atje – diçka për të cilën ai thotë se ishte “i emocionuar”.
“Unë kurrë nuk kam qenë në një aeroplan më parë,” thotë ai.
Gruaja i tha të thoshte se quhej Mohamed. Ai thotë se ajo kishte me vete dokumente të rreme udhëtimi që tregonin foton e tij pranë emrit “Mohamed Farah”.
Kur mbërritën në Britaninë e Madhe, gruaja e çoi në banesën e saj në Hounslow, në perëndim të Londrës, dhe i hoqi një copë letre që kishte të dhënat e kontaktit të të afërmve të tij.
“Pak përballë meje, ajo e grisi dhe e futi në kosh. Në atë moment e kuptova se isha në telashe,” thotë ai.
Sir Mo thotë se ai duhej të bënte punët e shtëpisë dhe të kujdesej për fëmijët “nëse doja ushqim në gojën time”. Ai thotë se gruaja i tha: “Nëse dëshiron të shohësh përsëri familjen tënde, mos thuaj asgjë”.
“Shpesh mbyllesha në banjë dhe qaja”, thotë ai.
Për vitet e para, familja nuk e lejoi të shkonte në shkollë, por kur ishte rreth 12 vjeç ai u regjistrua në vitin e 7-të në Kolegjin e Komunitetit Feltham.
Stafit iu tha se Sir Mo ishte një refugjat nga Somalia.
Mësuesja e tij e vjetër, Sarah Rennie, i thotë BBC-së se ai erdhi në shkollë “i çrregullt dhe i pakujdesshëm”, se ai fliste shumë pak anglisht dhe ishte një fëmijë “i tjetërsuar emocionalisht dhe kulturalisht”.
Ajo thotë se njerëzit që thanë se ishin prindërit e tij nuk morën pjesë në asnjë mbledhje prindërore.
Mësuesi edukimit (ED) fizik i Sir Mo, Alan Watkinson, vuri re një transformim tek djali i ri kur ai goditi pistën e atletikës.
“E vetmja gjuhë që ai dukej se kuptonte ishte gjuha e ED dhe sportit,” thotë ai.
Sir Mo thotë se sporti ishte një mjet shpëtimi për të pasi “e vetmja gjë që mund të bëja për t’u larguar nga kjo [situatë e jetesës] ishte të dilja dhe të ikja”.
Ai përfundimisht i besoi zotit Ëatkinson për identitetin e tij të vërtetë, prejardhjen e tij dhe familjen për të cilën po detyrohej të punonte.
“Mo Farah i vertet”
Mësuesi i ED kontaktoi shërbimet sociale dhe ndihmoi Sir Mo të kujdesej nga një familje tjetër somaleze.
“Më mungonte ende familja ime e vërtetë, por që nga ai moment gjithçka u bë më mirë,” thotë Sir Mo.
“Ndjeva sikur shumë gjëra më hoqën nga supet dhe u ndjeva si unë. Pikërisht atëherë doli Mo – Mo-i i vërtetë.”
Sir Mo filloi të bënte emër si atlet dhe në moshën 14-vjeçare u ftua të garonte për shkollat angleze në një garë në Letoni – por ai nuk kishte asnjë dokument udhëtimi.
Watkinson e ndihmoi atë të aplikonte për nënshtetësinë britanike me emrin Mohamed Farah, e cila iu dha në korrik 2000.
Në dokumentar, avokati Allan Briddock i thotë Sir Mo kombësia e tij teknikisht ishte “marrë nga mashtrimi ose keqinterpretimet”.
Ligjërisht, qeveria mund të heqë kombësinë britanike të një personi nëse shtetësia e tyre është marrë përmes mashtrimit.
Por një zyrtar i Zyrës së Brendshme i tha BBC News se nuk do të merrte masa për kombësinë e Sir Mo, pasi supozohej se një fëmijë nuk ishte bashkëpunëtor kur shtetësia fitohej me mashtrim.
- Briddock gjithashtu i shpjegon Sir Mo se rreziku i kësaj në rastin e tij është i ulët.
“Në thelb, përkufizimi i trafikimit është transporti për qëllime shfrytëzuese,” i thotë ai Sir Mo.
“Në rastin tuaj, ju ishit të detyruar si një fëmijë shumë i vogël të kujdeseshit për fëmijët e vegjël dhe të ishe shërbëtor shtëpie. Dhe më pas u tha autoriteteve përkatëse, ‘nuk është emri im’. Të gjitha këto kombinohen për të zvogëluar rrezikun, se Home Office do t’ju heqë shtetësinë.”
Këngë të trishta
Ndërsa reputacioni i tij rritej në komunitetin somalez, një grua iu afrua në një restorant në Londër dhe i dha një kasetë.
Ajo kasetë përmbante një mesazh të regjistruar për Sir Mo nga dikush me të cilin nuk kishte dëgjuar për një kohë të gjatë – nëna e tij, Aisha.
“Nuk ishte thjesht një kasetë,” thotë Sir Mo. “Ishte më shumë një zë – dhe më pas po këndonte këngë të trishta për mua, si poezi apo këngë tradicionale. Dhe unë do ta dëgjoja për ditë, javë.”
Ana e kasetës kishte një numër telefoni në të, duke i kërkuar atij të telefononte, por shtonte: “Nëse kjo është një shqetësim ose ju shkakton telashe, mos e lini atë – nuk keni pse të më kontaktoni.”
“Unë do e bëj, ‘Sigurisht që dua të kontaktoj me ju’,” thotë Sir Mo.
Nënë e bir më pas patën telefonatën e parë.
“Kur e dëgjova, më pëlqeu ta hidhja telefonin në dysheme dhe të transportohesha tek ai nga gjithë gëzimi që ndjeva”, thotë Aishja. “Eksitimi dhe gëzimi për të marrë një përgjigje prej tij më bënë të harroj gjithçka që ndodhi”.
Në dokumentar, Sir Mo e çon djalin e tij, të cilin e quajti Hussein, në Somaliland për të takuar Aishën dhe dy vëllezërit e tij.
Vrapimi ‘më shpëtoi’
Sir Mo thotë se dëshiron të tregojë historinë e tij për të sfiduar perceptimet publike për trafikimin dhe skllavërinë.
“Nuk e kisha idenë se kishte kaq shumë njerëz që po kalonin saktësisht të njëjtën gjë që bëra unë. Kjo thjesht tregon se sa me fat isha,” thotë ai.
“Ajo që më shpëtoi vërtet, ajo që më bëri të ndryshëm, ishte se mund të vrapoja”.
Gruaja që solli Sir Mo në Londër është kontaktuar nga BBC për koment, por nuk është përgjigjur.
Kancelari Nadhim Zahawi, i cili u detyrua të largohej nga Iraku me familjen e tij kur ishte 11 vjeç, tha se të dëgjuarit e historisë së Sir Mo ishte “zemërthyese dhe e dhimbshme”.
Ai i tha BBC Breakfast: “Unë përshëndes Mo Farah. Çfarë qenie njerëzore e mahnitshme, të kesh kaluar nëpër atë traumë në fëmijëri, ta kalosh atë dhe të jesh një model kaq i mrekullueshëm. Është vërtet frymëzues.”