Në letër, dukej si një marrëveshje fantastike.
Në vitin 2017, qeveria kineze ofroi të shpenzonte 100 milionë dollarë për të ndërtuar një kopsht të zbukuruar kinez në Arboretumin Kombëtar në Uashington DC.
I kompletuar me tempuj, pavijone dhe një faltore të bardhë 70 metra, projekti emocionoi zyrtarët lokalë, të cilët shpresonin se do të tërhiqte mijëra turistë çdo vit.
Por kur zyrtarët e kundërzbulimit amerikan filluan të gërmojnë në detaje, ata gjetën shumë flamuj të kuq që potenconin dyshime.
Faltorja, vunë në dukje ata, do të ishte vendosur në mënyrë strategjike në një nga pikat më të larta në Uashington DC, vetëm dy milje nga Kapitoli i SHBA, një vend i përsosur për mbledhjen e sinjaleve të inteligjencës, thanë burime të shumta të njohura me episodin për CNN.
Gjithashtu alarmante ishte se zyrtarët kinezë donin të ndërtonin faltoren me materiale të dërguara në SHBA në qese diplomatike, të cilat zyrtarët e Doganave të SHBA-së nuk lejohen t’i shqyrtojnë, thanë burimet.
Zyrtarët federalë e lanë në heshtje projektin përpara se të fillonte ndërtimi.
Kopshti i anuluar është pjesë e një furie aktiviteti kundërzbulimi nga FBI dhe agjenci të tjera federale, të fokusuara në atë karrierë që zyrtarët e sigurisë amerikane thonë se ka qenë një përshkallëzim dramatik i spiunazhit kinez në tokën amerikane gjatë dekadës së fundit.
Të paktën që nga viti 2017, zyrtarët federalë kanë hetuar blerjet e tokës kineze pranë infrastrukturës kritike, kanë mbyllur një konsullatë rajonale të profilit të lartë që besohet nga qeveria amerikane të jetë një vatër e spiunëve kinezë dhe kanë penguar atë që ata e shohin si përpjekje të qarta për të vendosur pajisje dëgjimi afër objektet ushtarake dhe qeveritare.
Ndër gjërat më alarmante që zbuloi FBI ka të bëjë me pajisjet “Huawei” të prodhuara në Kinë në majë të kullave celulare pranë bazave ushtarake amerikane në Midwest-in rural.
Baza e Forcave Ajrore F.E. Warren, një bazë raketore strategjike, ndodhet në Cheyenne, Wyoming, një zonë pranë një mori kullash celulare që përdorin pajisje Huawei.
Sipas burimeve të shumta të njohura me çështjen, FBI përcaktoi se pajisjet ishin në gjendje të kapnin dhe të prishnin komunikimet shumë të kufizuara të Departamentit të Mbrojtjes, duke përfshirë ato të përdorura nga Komanda Strategjike e SHBA, e cila mbikëqyr armët bërthamore të vendit.
Edhe pse shqetësimet e gjera për pajisjet “Huawei” pranë instalimeve ushtarake amerikane janë njohur mirë, ekzistenca e këtij hetimi dhe gjetjet e tij nuk janë raportuar kurrë.
Origjina e saj shtrihet të paktën që nga administrata e Obamës.
Ai u përshkrua për CNN nga më shumë se një duzinë burime, duke përfshirë zyrtarë aktualë dhe ish-zyrtarë të sigurisë kombëtare, të cilët folën të gjithë në kushte anonimiteti sepse nuk ishin të autorizuar të flisnin publikisht.
Është e paqartë nëse komuniteti i inteligjencës ka arritur të përcaktojë nëse ndonjë e dhënë ishte përgjuar dhe dërguar përsëri në Pekin nga këto kulla.
Burime të njohura me këtë çështje thonë se nga pikëpamja teknike, është e vështirë të vërtetohet se një paketë e caktuar e të dhënave është vjedhur dhe dërguar jashtë shtetit.
Qeveria kineze mohon me forcë çdo përpjekje për të spiunuar SHBA-në.
“Huawei” në një deklaratë për CNN mohoi gjithashtu se pajisjet e saj janë të afta të operojnë në çdo spektër komunikimi të caktuar për Departamentin e Mbrojtjes.
Por burime të shumta të njohura me hetimin i thonë CNN se nuk ka dyshim se pajisjet Huawei kanë aftësinë të përgjojnë jo vetëm trafikun komercial të celularëve, por edhe valët ajrore shumë të kufizuara të përdorura nga ushtria dhe të prishin komunikimet kritike të Komandës Strategjike të SHBA, duke i dhënë qeverisë kineze një dritare potenciale në arsenalin bërthamor të Amerikës.
Ish-zyrtarët i përshkruan gjetjet e hetimit si një “moment ujëmbledhës”.
Hetimi ishte i fshehtë që disa politikëbërës të lartë në Shtëpinë e Bardhë dhe gjetkë në qeveri nuk u informuan për ekzistencën e tij deri në vitin 2019, sipas dy burimeve të njohura me këtë çështje.
Atë vjeshtë, Komisioni Federal i Komunikimeve inicioi një rregull që në mënyrë efektive ndalonte telekomunikacionet e vogla të përdornin Huawei dhe disa marka të tjera të pajisjeve të prodhimit kinez.
“Ekzistenca e hetimit në nivelet më të larta i ktheu pëllumbat në skifter,” tha një ish-zyrtar amerikan.
Në vitin 2020, Kongresi miratoi 1.9 miliardë dollarë për të hequr teknologjinë celulare Huawei dhe ZTE të prodhuar nga Kina në zona të gjera të Amerikës rurale.
Por dy vjet më vonë, asnjë nga ato pajisje nuk është hequr dhe kompanitë e telekomit rural janë ende duke pritur për paratë e rimbursimit federal.
FCC mori aplikime për të hequr rreth 24,000 pjesë të pajisjeve të komunikimit të prodhuara nga Kina por sipas një përditësimi të 15 korrikut nga komisioni, është më shumë se 3 miliardë dollarë pak nga paratë që i nevojiten për të rimbursuar të gjitha kompanitë e pranueshme.
Në mungesë të më shumë parave nga Kongresi, FCC thotë se planifikon të fillojë rimbursimin e kompanive të miratuara për rreth 40 për qind të kostove të heqjes së pajisjeve Huawei.
FCC nuk specifikoi një afat kohor se kur do të disbursohen paratë.
Në fund të vitit 2020, Departamenti i Drejtësisë i referoi shqetësimet e tij të sigurisë kombëtare në lidhje me pajisjet Huawei në Departamentin e Tregtisë dhe dha informacion se ku ishin pajisjet në SHBA, tha një ish-zyrtar i lartë i zbatimit të ligjit në SHBA për CNN.
Pasi administrata e Biden mori detyrën në vitin 2021, Departamenti i Tregtisë hapi më pas hetimin e tij ndaj Huawei për të përcaktuar nëse nevojiteshin veprime më urgjente për të zhdukur ofruesin e teknologjisë kineze nga rrjetet e telekomit amerikan, tha ish-zyrtari i zbatimit të ligjit dhe një zyrtar aktual i lartë amerikan. .
Ky hetim ka vazhduar ngadalë dhe po vazhdon, tha zyrtari aktual amerikan. Ndër shqetësimet që vunë re zyrtarët e sigurisë kombëtare ishte se komunikimi i jashtëm nga pajisjet Huawei që ndodh kur përditësohet softueri, për shembull, mund të shfrytëzohet nga qeveria kineze.
Në varësi të asaj që zbulon Departamenti i Tregtisë, operatorët e telekomit amerikan mund të detyrohen të heqin shpejt pajisjet Huawei ose të përballen me gjoba ose ndëshkime të tjera.
Reuters ishte fillimisht mediumi që raportoi ekzistencën e hetimit të Departamentit të Tregtisë.