Arti konceptual është art për të cilin ideja (ose koncepti) pas veprës është më e rëndësishme se objekti i përfunduar i artit. Ajo u shfaq si një lëvizje arti në vitet 1960 dhe termi zakonisht i referohet artit të bërë nga mesi i viteve 1960 deri në mesin e viteve 1970.
Megjithëse termi ‘koncept art’ ishte përdorur në fillim të viteve 1960 nga Henry Flynt i grupit Fluxus, i cili i përshkroi pjesët e tij të performancës si ‘koncept art’ në vitin 1961, ndërsa, në fund të viteve gjashtëdhjetë u shfaq arti konceptual si një lëvizje e përcaktuar.
Pikturat e fjalëve të John Baldessari të ekspozuara në LA në 1968; dhe ekspozita të rëndësishme grupore si ajo e organizuar nga tregtari i artit Seth Siegelaub në Nju Jork në 1969, ku espozoi 0 objekte, 0 piktorë, 0 skulptorë pasqyruan këtë qasje në rritje të bazuar në ide për të krijuar art.
Termi art konceptual u përdor për herë të parë për t’iu referuar kësaj lëvizjeje të veçantë në një artikull të shkruar nga Sol LeWitt në 1967.
“Në artin konceptual ideja ose koncepti është aspekti më i rëndësishëm i veprës. Kur një artist përdor një formë konceptuale të artit, kjo do të thotë që të gjitha planifikimet dhe vendimet janë marrë paraprakisht dhe ekzekutimi është një çështje e zakonshme”, kishte shkruar LeWitt në artikullin e tij “Paragrafë mbi Artin Konceptual”.
Rreth kësaj kohe dhe për vite pas artikullit të LeWitt, u krijuan disa nga veprat më ikonike dhe më me ndikim të artit konceptual.
“Arti konceptual, për mua, do të thotë vepër në të cilën ideja është parësore dhe forma materiale është dytësore, e lehtë, kalimtare, e lirë, jo modeste dhe/ose e “dematerializuar”, shkruan Lucy R. Lippard, në librin e saj “Six Years”
Vepra arti konceptuale
Arti konceptual mund të jetë – dhe mund të duket si – pothuajse çdo gjë. Kjo ndodh sepse, ndryshe nga një piktor ose skulptor i cili do të mendojë se si mund ta shprehin më mirë idenë e tij duke përdorur bojë ose materiale dhe teknika skulpturore, një artist konceptual përdor çfarëdo materiali dhe çfarëdo forme që është më e përshtatshme për të shprehur idenë e tij – kjo mund të jetë çdo gjë. nga një performancë në një përshkrim të shkruar.
Edhe pse nuk ka asnjë stil apo formë të përdorur nga artistët konceptualë, nga fundi i viteve 1960 u shfaqën tendenca të caktuara.
Kur, pse dhe ku ndodhi arti konceptual?
Si një lëvizje e përcaktuar, arti konceptual lidhet me vitet 1960 dhe 1970, por origjina e tij shkon përtej këtyre dy dekadave. Marcel Duchamp shihet shpesh si një paraardhës i rëndësishëm i artit konceptual dhe Urinari i tij “readymade” i vitit 1917 citohet si vepra e parë konceptuale e artit.
Lëvizja që u shfaq në mesin e viteve 1960 dhe vazhdoi deri në mesin e viteve 1970 ishte ndërkombëtare, duke ndodhur pak a shumë njëkohësisht në të gjithë Evropën, Amerikën e Veriut dhe Amerikën e Jugut.
Artistët e lidhur me lëvizjen u përpoqën të anashkalonin botën gjithnjë e më të komercializuar të artit duke theksuar proceset e mendimit dhe metodat e prodhimit si vlerën e veprës. Format e artit që përdornin ishin shpesh qëllimisht ato që nuk prodhonin një objekt të përfunduar, si p.sh. një skulpturë ose pikturë. Kjo do të thoshte se puna e tyre nuk mund të blihej dhe shitej lehtë dhe nuk kishte nevojë të shihej në një situatë galerie zyrtare.
Nuk ishin vetëm strukturat e botës së artit që shumë artistë konceptualë vunë në dyshim, shpesh kishte një dimension të fortë socio-politik në pjesën më të madhe të punës që ata prodhonin, duke reflektuar pakënaqësi më të gjerë me shoqërinë dhe politikat e qeverisë.
Edhe pse si një lëvizje e përcaktuar arti, arti konceptual lidhet me vitet 1960, shumë artistë vazhdojnë të bëjnë art konceptual në shekullin e njëzet e një (si Martin Creed dhe Simon Starling).
