Lufta në Ukrainë ka filluar qysh më 20 shkurt dhe jo të gjithë i kuptojmë arsyet e fillimit të luftës. Nga studiuesit preferohet të lexohen libra për t’i kuptuar situatat që nuk i kuptojmë.
Sipas “The Guardian”, disa nga librat që duhet të lexohen për të kuptuar luftën në Ukrainë janë:
“Portat e Evropës: Një histori e Ukrainës”
Ky libër është shkruar nga Serhii Plokhy dhe është koha më e mirë për të filluar të lexoni mbi sfondin e luftës në Ukrainë. Ky libër tregon historinë e vendit pa paragjykime dhe pa e pasur vëmendjen te Rusia dhe është lexuar e marrë parasysh nga audienca. Libri “Portat e Evropës: Një histrori e Ukrainës” kryesohet nga anekdotat.
Ndërsa Ukraina është përfshirë në një luftë të vazhdueshme me Rusinë për të ruajtur integritetin e saj territorial dhe pavarësinë politike, historiani i njohur Serhii Plokhy shpjegon se kriza e sotme është një rast i historisë që përsëritet: konflikti ukrainas është vetëm i fundit në një histori të gjatë trazirash mbi Ukrainën sovrane.
E vendosur midis Evropës Qendrore dhe Rusisë, Ukraina është formuar nga perandoritë që shfrytëzuan kombin si një portë strategjike midis Lindjes dhe Perëndimit – nga romakët dhe osmanët deri te Rajhu i Tretë dhe Bashkimi Sovjetik.
Në Portat e Evropës, Plokhy shqyrton kërkimin e Ukrainës për identitetin e saj përmes jetës së figurave kryesore historike ukrainase, nga heronjtë e saj te pushtuesit e saj.
Ky botim i rishikuar përfshin materiale të reja që sjellin këtë histori përfundimtare deri në të tashmen. Ndërsa Ukraina e gjen edhe një herë veten në qendër të vëmendjes globale, Plokhy sjell historinë e saj në jetë të gjallë ndërsa lidh të kaluarën e kombit me të tashmen dhe të ardhmen e tij.
“Evropa mes Hitlerit dhe Stalinit”
Ky libër është shkruar nga Timothy Snyder, ndërsa libri konsiderohet si vepër histroie që të bën të rivlerësosh plotësisht atë që mendonit se e dinit. Në këtë libër shpaloset historia e Rusisë, e cila është më e njohur se historia e Ukrainës në perëndim.
Amerikanët e quajnë Luftën e Dytë Botërore “Lufta e Mirë”. Por para se të fillonte, aleati i Amerikës në kohën e luftës, Josef Stalin, kishte vrarë miliona qytetarë të tij – dhe vazhdoi t’i vriste gjatë dhe pas luftës. Përpara se Hitleri të mposhtej përfundimisht, ai kishte vrarë gjashtë milionë hebrenj dhe pothuajse po aq evropianë të tjerë. Në fund të luftës, si vendet gjermane ashtu edhe ato sovjetike ranë pas perdes së hekurt, duke e lënë historinë e vrasjeve masive në errësirë.
Tokat e gjakut janë një lloj i ri i historisë evropiane, që paraqet vrasjet masive të kryera nga regjimet naziste dhe staliniste si dy aspekte të një historie të vetme, në kohën dhe vendin ku ato ndodhën: midis Gjermanisë dhe Rusisë, kur Hitleri dhe Stalini mbanin pushtetin. Hulumtuar me zell, thellësisht humane dhe krejtësisht përfundimtare, Bloodlands do të kërkohet të lexohet për këdo që kërkon të kuptojë tragjedinë qendrore të historisë moderne.
“Njerëzit e Putinit: Si KGB-ja e mori përsëri Rusinë dhe pastaj e mori Perëndimin”
Ky libër është shkruar nga Catherine Belton, i cili fillon me kohën e Putinit në administratën e Shën Petersburgut. Kjo pjesë është përpara se të tregojë historinë e brendshme që tregon se si Putini ka ndërtuar një bërthamor duke gënjyer aleatët dhe rivalët e tij.
Ndërhyrja në zgjedhjet amerikane. Sponsorizimi i politikës ekstremiste në Evropë. Lufta në Ukrainë. Vitet e fundit, Rusia e Vladimir Putinit ka zhvilluar një fushatë të bashkërenduar për të zgjeruar ndikimin e saj dhe për të minuar institucionet perëndimore. Por si dhe pse erdhi e gjithë kjo dhe kush e ka orkestruar atë?
Në Njerëzit e Putinit, gazetarja investigative dhe ish-korrespondentja e Moskës, Catherine Belton, zbulon historinë e patreguar se si Vladimir Putin dhe grupi i vogël i burrave të KGB-së që e rrethonin u ngritën në pushtet dhe plaçkitën vendin e tyre.
Duke u zhytur thellë në funksionimin e Kremlinit të Putinit, Belton i qaset lojtarëve kyç të brendshëm për të zbuluar sesi Putini zëvendësoi manjatët e lirë të epokës së Jelcinit me një brez të ri oligarkësh besnikë, të cilët nga ana e tyre përmbysën ekonominë dhe sistemin ligjor të Rusisë dhe zgjeruan shtrirjen e Kremlinit në Shtetet e Bashkuara dhe Evropa.
Rezultati është një ekspozim rrëqethës dhe zbulues i revanshit të KGB-së – një histori që fillon në errësirën e kolapsit sovjetik, kur rrjetet e operativëve ishin në gjendje të nxjerrin miliarda dollarë nga ndërmarrjet shtetërore dhe të zhvendosnin plaçkën e tyre në Perëndim. Putini dhe aleatët e tij më pas përfunduan axhendën, duke riafirmuar fuqinë ruse duke marrë për vete kontrollin e ekonomisë, duke shtypur zërat e pavarur dhe duke nisur operacione të fshehta të ndikimit jashtë vendit.
Duke filluar nga Moska dhe Londra, në Zvicër dhe Brighton Beach e në Brooklyn – dhe grumbullimi i një kaste shumëngjyrëshe personazhesh për t’u përshtatur – Njerëzit e Putinit është rrëfimi përfundimtar i mënyrës se si shpresat për Rusinë e re u devijuan, me pasoja të rënda për banorët e saj dhe, gjithnjë e më shumë, për botën.
“Shitja e shekullit: Historia e brendshme e revolucionit të dytë rus”
Ky libër është shkruar nga Chrystia Freeland, e cila ka punuar si gazetare në Moskë dhe tani është zevendëskryeministre e Kanadasë. Në këtë libër tregohet se arma vendimtare që Putini ka përdorur për të shpifur demokracinë në vitet e ’90-ta ishte kontrolli i një shtypi.
Duke mbuluar ndoshta periudhën e vetme më të rëndësishme dhe më radikale të ngjarjeve dhe të ndryshimeve në historinë ekonomike dhe politike që përshkruan kalimin nga xhaketa e komunizmit në botën e lirë të kapitalizmit.
Megjithëse Reformatorët e Rinj, veçanërisht Antoly Chubais dhe Yegor Gaidar, kishin një vizion shumë të qartë për arritjet e tyre përfundimtare por se rruga ishte kaotike,
Libri detajon se si u keqpërdor procesi i privatizimit duke lejuar shfaqjen e oligarkëve jashtëzakonisht të pasur dhe të fuqishëm. Ata arritën të shtrijnë kontroll absolut në Rusi, por se ata u dobësuan vetëm nga mashtrimi, dinakëria dhe pamëshirshmëria e Vladamir Putinit.
Autorja, është një gazetare me përvojë pune në Moskë sidomos gjatë viteve të trazuara të ’90-ta, ndërsa lufta e privatizimit ishte në anim të plotë, ajo ka shkruar një rrëfim të klasit të parë të këtij tranzicioni monumental nga komunizmi në kapitalizëm.
Ky është një libër shumë i mirë, i hulumtuar mirë, informativ, që jep një pasqyrë të madhe në Rusinë aktuale.