Kur u nënshkrua nga kryeministrat e gjashtë vendeve të Ballkanit në fund të vitit 2022, marrëveshja doli nga Procesi i Berlinit, i cili përfshin edhe marrëveshjen për lëvizjen e lirë të qytetarëve të vendeve të Ballkanit Perëndimor; marrëveshjen për njohjen e gradave akademike; Kur ishte fjala për zbatimin e marrëveshjes për njohjen reciproke të kualifikimeve profesionale të mjekëve, të stomatologëve dhe të arkitektëve sipas marrëveshjes CEFTA, nuk pritej që ato të mos zbatoheshin pas një kohe kaq të gjatë. Kjo marrëveshje daton që nga Procesi i Berlinit, i nisur në vitin 2014 me iniciativën e ish-kancelares gjermane Angela Merkel.
Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Serbia dhe Bosnja e Hercegovina si nënshkruese do të duhet t’ia përcjellin marrëveshjet organeve të brendshme shtetërore si qeveria, Kuvendi dhe publikimi në gazetën zyrtare.
Vendi i parë që i ka kaluar të gjitha këto faza është Kosova, dhe i pari që i ka vënë në praktikë, megjithëse Bosnja dhe Hercegovina nuk i ka kaluar këto faza dhe pavarësisht nënshkrimit të dhënë në të njëjtën kohë Kuvendi i Republikës Srpska, një anëtar i Presidencës gjithashtu ka vënë veton. Dështimi i Bosnjë-Hercegovinës për të zbatuar Marrëveshjen e Procesit të Berlinit duhet të konsiderohet i papranueshëm dhe i dënueshëm nga Bashkimi Evropian për të gjitha arsyet.
Nga vendet e rajonit ka qytetarë të Kosovës që nuk mund të udhëtojnë në Sarajevë, sepse politikanët serbë Milorad Dodik, presidenti i Republikës Srpska dhe anëtarja e Kryesisë së Bosnjës dhe Hercegovinës, Zeljka Cvijanoviq, kundërshtojnë lëvizjen e lirë të kosovarëve në Bosnje dhe Hercegovinë. Kjo opozitë mund të konsiderohet jo vetëm politike, por edhe raciste, përderisa një nga deklaratat është: “Çfarë na duhen ne shqiptarët që të vijnë në Banja Luka?”. Kur u nënshkrua marrëveshja, Kryetar i Këshillit të Ministrave të Bosnjë-Hercegovinës ishte një anëtar i partisë SNSD të Dodik, Zoran Tegeltija, shkruan “The Geopost”.
Ministri aktual i Jashtëm i Bosnjë-Hercegovinës, Elmedin Konakovic, tha se nëse Asambleja Popullore e RS-së mbështet veton,”marrëveshjet e procesit të Berlinit do të dështojnë”. Shkatërrimi i tyre është padyshim në kundërshtim me vullnetin e vendeve të Ballkanit Perëndimor për t’u integruar në Bashkimin Evropian.
Takimi i kryeministrave të Ballkanit Perëndimor, i cili po mbahet në Bled të Sllovenisë, BSF2023, duhet të jetë një thirrje jo vetëm për Kosovën, por veçanërisht për Bashkimin Evropian, që respektimi i marrëveshjeve të ruajë dhe të forcojë frymën integruese në Bashkimin Evropian. e gjashtë vendeve ballkanike duhet të bëhet një detyrim. Ndërsa, veprimet e politikanëve serbë në Bosnje dhe Hercegovinë, të cilët penguan zbatimin e marrëveshjeve të nënshkruara nga qeveria në Sarajevë, të ndëshkohen nga BE-ja me masa konkrete.
Lëvizja e lirë e qytetarëve është e drejtë e njeriut dhe çdo mekanizëm që e pengon është në kundërshtim me vlerat evropiane. Çelësi i suksesit të synimit të integrimit evropian për vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të jetë respektimi dhe zbatimi i marrëveshjeve të nënshkruara. Kjo duhet të zbatohet para së gjithash për BiH, përcjell Portali Dukagjini.