Atë ditë, ai u mor nga policia serbe nga një fshat në Kosovë me 18 civilë të tjerë. Kur mbërritën në komisariat, ishin të paktën 20 persona të tjerë që prisnin të merrnin në pyetje.
Fytyra e tij e zbehtë ngjyros nga turpi dhe duart i dridhen mbi tavolinë, ndërsa kujton sesi dielli po shkëlqente ndërsa ai dhe të tjerët po prisnin përpara ndërtesës së policisë.
“Ne i thamë njëri-tjetrit: “Ata nuk do të na lirojnë kurrë”.
Priti deri në mbrëmje që të merrej radha e tij.
“Ishte rreth orës 20, kur hyra në një dhomë me një tavolinë, dy karrige dhe dy oficerë policie,” tha ai.
Gjatë marrjes në pyetje, ai kujton se është rrahur të paktën pesë herë. Marrja në pyetje vazhdoi deri në orën 23:00.
“Pastaj njëri prej tyre më vuri një pistoletë në kokë dhe më tha: “Hiq pantallonat”.
Unë ngriva,” kujton ai. Më pas ai u sulmua seksualisht.
Duke dëgjuar britmat e tij, dikush hapi menjëherë derën duke e goditur fort me shkelma.
“Unë e pashë fytyrën e tij, por nuk e njihja”, tha Bekimi. “
Vetëm pas luftës e kuptova se kush ishte ai – një përkthyes shqip [për policinë].”
Atë mbrëmje kur Bekimin e sollën në stacionin policor, aty ishte edhe një polic shqiptar. Më vonë, ky oficer do të refuzonte të jepte informacion që mund të ndihmonte në sjelljen e autorëve para drejtësisë.
Atë natë të shtatorit të vitit 1998, pasi u sulmua seksualisht, Bekimi u dërgua në qendrën e paraburgimit dhe më pas në burg.
Disa ditë para përfundimit të luftës në qershor 1999, kur trupat jugosllave dhe policia serbe u tërhoqën nga Kosova pasi ranë dakord për një tërheqje nën presionin e sulmeve ajrore të NATO-s, Bekimi dhe 100 të burgosur të tjerë shqiptarë etnikë u transferuan në një burg në Serbi.
“Na rrihnin vazhdimisht derisa ishim të prangosur dhe ndërsa udhëtonim me autobus për në Serbi,” tha ai.
“Pashë një djalë që goditi një oficer policie ndërsa ishim në autobus. E dinim që ai e bëri këtë sepse donte t’i shtynte ta vrisnin. E morën me vete. Nuk jam i sigurt se çfarë ka ndodhur me të.”
Pasi Bekimi mbërriti në burgun serb, ai u përpoq të përdorte këmishën e tij për të mbytur veten në tualetin e burgut, por u shpëtua nga të burgosurit e tjerë.
Ai u lirua në vitin 2000 dhe disa muaj më vonë filloi të kërkonte identitetin e policëve serbë që e sulmuan seksualisht në vitin 1998.
Ai iu drejtua policit shqiptar – tani polic i Kosovës – i cili kishte qenë në detyrë atë natë.
“E pyeta për emrin e njërit prej policëve që ishte aty atë natë. Më tha që nuk e di, por mendoj se e di”, tha Bekimi duke psherëtirë.
Në qershor 1999, pas përfundimit të luftës, misioni i sapovendosur i OKB-së në Kosovë, UNMIK, u bë përgjegjës për administratën e Kosovës, duke përfshirë policinë dhe gjyqësorin. Bekimi mendoi t’u drejtohej autoriteteve për t’u treguar atyre se çfarë kishte ndodhur.
“Doja ta raportoja, por isha i hutuar se çfarë të bëja,” tha ai.
Por në gusht të vitit 2001 ndodhi diçka që e mbylli gojën. Vritet përkthyesi shqiptar që kishte shkelmuar derën e komisariatit atë natë të vitit 1998.
Bekimi përfundoi kërkimin e tij për identitetin e sulmuesit të tij sepse kishte frikë nga hakmarrja. Por tani, pasi policia e kontaktoi atë për postimin e tij në rrjetet sociale për një roje burgu të dyshuar për kryerjen e krimeve të luftës, rasti i tij po merr vëmendjen zyrtare.
Sipas Drejtorisë së Policisë së Kosovës për Hetimin e Krimeve të Luftës, është një nga 18 rastet e krimeve të luftës që po hetohen aktualisht.
Stereotipet gjinore rrisin stigmatizimin
Feride Rushiti, mjeke dhe drejtuese e Qendrës Kosovare të Rehabilitimit për Viktimat e Torturës, e cila ofron mbështetje mjekësore, ligjore dhe financiare për të mbijetuarit e përdhunimit të kohës së luftës, tha se viktimat meshkuj të sulmeve seksuale janë shumë të stigmatizuara në shoqërinë kosovare.
“Stereotipet gjinore të ‘forcës’ dhe ‘mashkulloritetit’ kanë ndikuar ndjeshëm në stigmatizimin e tyre,” tha Rushiti për BIRN.
“Ata nuk e kanë parë drejtësinë dhe kjo mungesë drejtësie i bën ata të ndiejnë zemërim dhe pashpresë,” shtoi ajo.
Mbi 25 vjet përfshirje në trajtim dhe hulumtim, Rushiti tha se organizata e saj e ka kuptuar se “këta individë shpesh ndihen thellësisht të depresuar, veçanërisht kur dhuna ndodh përpara anëtarëve të familjes së tyre ose të tjerëve, duke intensifikuar emocionet e tyre”.
“Psikologjikisht, kjo shpesh trondit themelet e identitetit të tyre si burra dhe i bën ata të qëndrojnë të heshtur.”
Sipas një projekti hulumtues që do të publikohet së shpejti nga Qendra Kosovare e Rehabilitimit dhe Universiteti i Leuven në Belgjikë, një nga barrierat kryesore që burrat të dalin përpara dhe të dëshmojnë për abuzimin e tyre seksual është frika nga stigmatizimi.
Heleen Touquet, një profesoreshë vizitore në Universitetin e Antwerpen dhe një studiuese e lartë në Universitetin e Leuven, e cila ka punuar në hulumtim, theksoi se në Kosovë, dhuna seksuale ndaj burrave është përdorur edhe nga autoritetet serbe para se të shpërthente lufta.
“Përdhunimi u përdor për të shtypur protestën dhe mospajtimin dhe kjo u dokumentua (edhe pse jo sistematikisht) nga organizatat e të drejtave të njeriut,” tha Touquet për BIRN.
Gjatë luftërave në Bosnje dhe Kroaci, shpjegoi Touquet, përdhunimi “ka ndodhur në kampe [të paraburgimit] dhe në burgje”.
Në Kosovë, ajo “ka ndodhur në postblloqe, në qendra të paraburgimit dhe gjithashtu në shtëpi private”.
Numri i viktimave të sulmeve seksuale meshkuj nga lufta e Kosovës është i panjohur dhe shumë pak informacion rreth tyre ishte i dokumentuar në atë kohë.
Viktima fsheh krimin ndaj tij
Malush është një tjetër shqiptar i Kosovës i cili ka heshtur për përdhunimin e tij për shkak të frikës së tij nga stigmatizimi.
Më 31 mars 1999, disa ditë pas fillimit të fushatës së bombardimeve të NATO-s kundër Jugosllavisë që kishte për qëllim t’i jepte fund represionit të shqiptarëve etnikë, Malush do të merrte ushqim ndërsa familja e tij fshihej nga forcat serbe në një pyll aty pranë, tha ai.
Teksa po tentonte të kalonte rrugën, ai u qëllua nga ushtarët serbë nga një postbllok aty pranë. I plagosur në këmbë, ai u ndalua nga dy ushtarë të cilët e çuan në një shtëpi të braktisur aty pranë.
Njëri prej tyre i kapi duart ndërsa tjetri e përdhunoi.
“Mendova se do të më vrisnin, por ndodhi diçka më e keqe,” tha ai.
Kur shkoi në shtëpi në perëndim të diellit, ai u përpoq të fshihte atë që kishte ndodhur, duke thënë vetëm se ishte rrahur nga policia.
“Thashë që më torturuan, por falë Zotit jam gjallë”, kujton ai.
Dy javë më vonë, Malush tentoi të vriste veten, por ai u dërgua në spital nga familjarët e tij dhe një fqinj serb.
“Ai më shpëtoi jetën,” tha ai.
‘Një tabu psiko-sociale’
Veprore Shehu, drejtoreshë ekzekutive e Medica Kosova, një organizatë me seli në Gjakovë/Djakovica që punon me të mbijetuarit e dhunës, tha se burrat përballen me përdhunimin duke u përpjekur ta racionalizojnë atë.
“Si pasojë e roleve dhe stereotipeve gjinore, burrat shpesh e karakterizojnë dhunën që përjetojnë më shumë si ‘torturë fizike’ dhe jo përdhunim,” tha Shehu për BIRN.
“Ndërsa ndihmuam 13 viktima në plotësimin e aplikacioneve [në një komision qeveritar] për njohjen e statusit të tyre si viktima të dhunës seksuale, ne vumë re se ato prireshin të shmangnin termin ‘abuzimi seksual’ dhe në vend të kësaj e quanin atë si torturë,” shtoi ajo.
Fehma Kovac, një neuropsikiatër dhe studiuese në Institutin për Ekspertizë Mjekësore në Sarajevë, e cila ka punuar me të mbijetuarit e përdhunimeve të kohës së luftës në Bosnje dhe Hercegovinë, tha gjithashtu se burrat që i mbijetuan abuzimit seksual përballen me “stigmë më të madhe sociale”.
Kjo e bën më të vështirë për ta që të kërkojnë të drejtat e tyre ligjore si viktima dhe të kërkojnë qasje në trajtim, shpjegoi ajo.
Wiola Rebecka, psikologe në Universitetin Touro në Nju Jork dhe autore e librit ‘Rape: A History of Shame, Diary of the Survivors’, tha se në shoqëritë patriarkale si Kosova, të flasësh për dhunën seksuale ndaj burrave është ende “një psiko. -tabu sociale”.
“[Përveç stigmës sociale], mos raportimi i dhunës seksuale nga burrat lidhet gjithashtu me mungesën e besimit në sistemin e drejtësisë dhe me frikën se përvojat e tyre mund të mos besohen,” tha Rushiti.
Më shumë se dy dekada pas luftës së Kosovës, njerëzit që kanë punuar me të mbijetuarit e përdhunimit shpjegojnë se trauma dhe frika ndonjëherë kanë një taksë më të madhe te burrat “sepse ata janë më të ngadaltë për të filluar trajtimin e traumës së tyre”, sipas Rushitit.
Shehu tha gjithashtu se një arsye tjetër pse pak burra kërkojnë ndihmë është fakti se në organizatat që ofrojnë mbështetje psikologjike dhe ekonomike, psikologët dhe punonjësit socialë janë kryesisht gra.
“Kjo pengon ndjeshëm aksesin [e burrave] në këto shërbime,” argumentoi ajo.
‘Jeta ime është shkatërruar’
Një ndjenjë ankthi e shkaktuar nga trauma e qëndrueshme ishte e dukshme kur BIRN shkoi të takonte një viktimë tjetër mashkull të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë në vendin e tij të punës.
Neziri mbylli derën e zyrës së tij për t’u siguruar që asnjë nga kolegët e tij të mos dëgjonte se çfarë do të thoshte. Fillimisht foli ngadalë, pastaj ndaloi.
“Mendova se mund të flisja,” tha ai.
Vetëm dy javë më vonë ai u ndje në gjendje të vazhdonte bisedën në një kafene.
Në maj të vitit 1999, Neziri u largua nga shtëpia e tij dhe përfundoi në një fshat të largët, i cili më pas ishte i rrethuar nga ushtarët serbë. Pasi vranë katër nga të afërmit e tij, e çuan në shtëpinë private të një serbi që përdorej si qendër paraburgimi.
Ai u mbajt atje për dy ditë, u torturua dhe më pas u përdhunua.
“Kur u ktheva në familjen time, isha plotësisht i mavijosur dhe kisha shumë plagë të gjakosura. Askush nuk dinte më shumë se çfarë ishte e dukshme”, tha ai.
Pas luftës, Neziri e raportoi rastin e tij fillimisht në një bazë ushtarake amerikane, dhe më pas, në vitin 2000, tek oficerët e policisë së UNMIK-ut.
Ai u intervistua vetëm një herë për krimin ndaj tij. Kur nuk pati përparim me rastin e tij, shëndeti i tij filloi të përkeqësohej dhe një vit më pas, ai tentoi të vriste veten. Më shumë se një dekadë më pas, ai më në fund vendosi t’i tregonte gruas së tij për atë që ndodhi.
Për Bekimin, sulmi që pësoi në shtator të vitit 1998 i ngarkoi përgjithmonë rrjedhën e jetës së tij.
“Më është shkatërruar jeta; asgjë nuk mund të ma kthejë shëndetin apo jetën time të mëparshme”, tha ai.
Shumica e autorëve serbë të krimeve të luftës në Kosovë nuk janë më në vend. Pas ndryshimeve ligjore në Kosovë vitin e kaluar, të dyshuarit mund të akuzohen dhe gjykohen në mungesë të tyre. Por pasi Serbia nuk e njeh Kosovën si shtet të pavarur dhe nuk i ekstradon të dyshuarit, këta autorë nuk kanë gjasa të përballen personalisht me drejtësinë, siç e ka kuptuar Bekimi.
“Nuk kam shpresë për drejtësi,” tha ai.
“Të akuzosh ose të provosh dikë në mungesë nuk do të thotë domosdoshmërisht se është drejtësi.”
Emrat janë ndryshuar dhe vendndodhjet janë fshehur për të mbrojtur identitetin e të mbijetuarve.