Një studim i ri nga “Science Advances” ka treguar se ndryshimi i klimës tashmë ka dyfishuar shanset që një përmbytje katastrofike të ndodhë në Kaliforni në katër dekadat e ardhshme.
Daniel Swain, një shkencëtar klimatik në UCLA dhe një studiues i përfshirë në studim, përshkruan një megapërmbytje si, “një ngjarje shumë e rëndë përmbytjeje në një rajon të gjerë që ka potencialin të sjellë ndikime katastrofike në shoqërinë në zonat e prekura”.
Këto përmbytje masive, të cilat ekspertët thonë se do t’i kthenin ultësirat e Kalifornisë në një “det të madh të brendshëm”, mund të kenë ndodhur më parë. Por, ekspertët thonë se ndryshimi i klimës po rrit gjasat e këtyre fatkeqësive katastrofike, duke bërë që ato të ndodhin më shumë çdo 25 deri në 50 vjet.
Kalifornia është e prirur ndaj këtyre përmbytjeve nga lumenjtë në mënyrë të natyrshme, dhe përmbytje të mëdha prej tyre kanë ndodhur edhe më parë.
Studimi tha se lumenjtë atmosferikë mund të bëhen të njëpasnjëshëm për javë të tëra, siç shihet në këtë animacion. Xingying Huang, një nga autorët e studimit, bëri këtë lak, i cili ilustron transportin e avullit të ujit dhe akumulimin e mundshëm të reshjeve në pjesë kohore të zgjedhura gjatë skenarit tridhjetëditor.
Zona me më shumë shkatërrim do të ishte Lugina Qendrore e Kalifornisë, duke përfshirë Sacramento, Fresno dhe Bakersfield, projekti i autorëve të studimit.
Lugina Qendrore, afërsisht sa madhësia e Vermontit dhe Massachusetts të kombinuara, prodhon një të katërtën e furnizimit me ushqim të vendit, sipas Shërbimit Gjeologjik të SHBA.
Një përmbytje me madhësinë për të mbushur këtë luginë ka potencialin të jetë fatkeqësia gjeofizike më e shtrenjtë deri më sot, duke kushtuar më shumë se 1 trilion dollarë humbje dhe duke shkatërruar zonat fushore të shtetit, duke përfshirë qarqet Los Angeles dhe Orange, sipas studimit.
Kjo do të ishte 5 herë më shumë se kostoja e uraganit Katrina, fatkeqësia aktuale më e kushtueshme në historinë e SHBA-së.
“Një ngjarje e tillë përmbytjeje në Kaliforninë moderne ka të ngjarë të tejkalojë dëmet nga një tërmet me magnitudë të madhe me një diferencë të konsiderueshme,” tregoi studimi.
Ky studim është faza e parë e një serie me tri pjesë që studion efektet e një ngjarjeje të ardhshme përmbytjeje në Kaliforni. Dy fazat e ardhshme pritet të dalin pas dy deri në tre vjet.
“Në fund të fundit, një nga qëllimet tona nuk është vetëm t’i kuptojmë këto ngjarje shkencërisht, por është gjithashtu të ndihmojmë Kaliforninë të përgatitet për to,” tha Swain. “Është një çështje se kur ndodh dhe jo nëse”.
Ka ndodhur më parë, do të ndodhë përsëri, por më keq, paralajmërojnë shkencëtarët.
Mbi 150 vjet më parë, një seri e fortë lumenjsh atmosferikë përmbytën Golden State, duke shkaktuar një nga përmbytjet më të jashtëzakonshme në histori pas një periudhe të thatë që kishte lënë Perëndimin të tharë për dekada të tëra.
Komunitetet u shkatërruan në pak minuta.
Ishte dimri i viteve 1861-1862 dhe një përmbytje historike transformoi luginat e San Joaquin dhe Sacramento në një “det të brendshëm të përkohshëm, por të gjerë”, sipas studimit.
Disa zona kishin deri në 30 këmbë ujë për javë të tëra, duke shkatërruar infrastrukturën, tokat bujqësore dhe qytetet.
Sacramento, kryeqyteti i ri i shtetit në atë kohë, ishte me nën 10 metra ujë të mbushur me mbeturina për muaj të tërë.
Katastrofa filloi në dhjetor të vitit 1861, kur ranë gati 15 këmbë gjatësi borë në Sierra Nevada.
Lumenjtë e përsëritur atmosferikë lëshuan shi të ngrohtë për 43 ditë, më pas duke hedhur ujë poshtë shpateve malore dhe në lugina.
Katër mijë njerëz humbën jetën, një e treta e pronës së shtetit u shkatërrua, një e katërta e popullsisë së bagëtive të Kalifornisë u mbyt.
Përveç kësaj, një e katërta e ekonomisë së Kalifornisë u shkatërrua, duke rezultuar në një falimentim në mbarë shtetin.
Swain paralajmëron se një megapërmbytje si kjo do të ndodhë përsëri, por më keq dhe më e shpeshtë.
“Ne zbulojmë se ndryshimi i klimës tashmë ka rritur rrezikun e një skenari të megapërmbytjeve (1862) në Kaliforni, por ngrohja e ardhshme klimatike ka të ngjarë të sjellë rritje edhe më të mprehta të rrezikut,” paralajmëron studimi.
Shumë nga qytetet kryesore të sotme me miliona banorë janë ndërtuar direkt mbi depozitat e lashta të përmbytjeve, shtoi Swain, duke vënë në rrezik shumë më tepër njerëz.
Rreth 500,000 njerëz jetonin në Kaliforni në 1862. Tani, popullsia e shtetit është mbi 39 milionë.