Përshtatja me modernen në veshjet popullore skandinave

Sa e respektoni traditën në veshje, ndërkohë që siguroheni që të ndiheni si vetvetja? BBC ka eksploruar në një artikull se si veshjet kombëtare të rikrijuara dhe jobinare po fitojnë popullaritet me një brez të ri

Foto ilustruese

Veshjet kombëtare kanë ekzistuar në Skandinavi prej shekujsh. Me origjinë nga veshjet e përditshme fshatare, ato u ngritën në veshje zyrtare gjatë epokës së romantizmit kombëtar të fillimit të viteve 1900 dhe u përshkruan rregulla strikte për ngjyrat, prerjet dhe pëlhurat.

Që atëherë, edhe veshja e një fustani nga një rajon tjetër nga ai juaji mund të shihet si një shkelje e traditës. Por tani, veshjet popullore Scandi po evoluojnë.

Gjithnjë e më shumë njerëz po ndryshojnë kostumet e tyre për t’iu përshtatur kohërave moderne. Tiril Skaar, nga Norvegjia, është një prej tyre.

Skaar, i cili është jo-binar dhe transmashkullor, dhe përdor përemrat ata dhe ata, bleu bunadin e grave të tyre– siç e quajnë norvegjezët kostumin e tyre tradicional – për ceremoninë e konfirmimit të Kishës së tyre adoleshente, duke menduar se mund t’u kalohet fëmijëve të ardhshëm.

Por, me kalimin e kohës ata ndiheshin gjithnjë e më pak rehat në një veshje kaq tradicionale femërore. Gjithnjë e më shumë, bunadi i bukur dhe i detajuar mbeti në garderobën e tyre, pa u veshur.

“Nëse do të më kishit pyetur atëherë, do të kisha thënë se nuk guxova të thyeja normat”, ka thënë Skaar për BBC Culture.

“Unë i pyeta njerëzit me të cilët kam studiuar, ‘Çfarë do të mendonit për një bunad neutral ndaj gjinisë?’. Disa ishin në mëdyshje. Kisha frikë”, ka shtuar ai.

Tiril Skaar kombinoi dhe ripërcaktoi elemente të veshjeve tradicionale popullore norvegjeze për të krijuar veshjen e tyre unike

Disa tradicionalistë janë mbrojtës ndaj zakoneve të veshjes popullore dhe mund të jenë shumë të veçantë për rregullat dhe kodet e bunadit – Skaar i referohet atyre si “policia e bunadit”.

Gjatë pandemisë, Skaar mendoi situatën. “Mendova: “Unë mund të krijoj stilin tim – kjo është diçka që kam bërë gjatë gjithë jetës sime”.

Pasi kombinuan këmishën origjinale të femrës me pantallonat mashkullore, ata ripërdorën një pjesë origjinale të bizhuterive të tyre bunad në një zinxhir ore xhepi.

“Nga një distancë, veshja duket më mashkullore – dhe kështu më shohin njerëzit. Ndoshta kur të jem më i pasur mund të shtoj më shumë detaje. Fundi i bunadit tim të plakave kishte qëndisje zogjsh dhe natyrës. Do të doja të zhvendose atë në jelekun tim të ri”, ka vijuar ai.

Tiril Skaar kombinoi dhe ripërcaktoi elemente të veshjeve tradicionale popullore norvegjeze për të krijuar veshjen e tyre unike

Në fund të pandemisë, pasi norvegjezëve iu tha të shmangnin turmat e mëdha, Skaar provoi bunadin e ri në grupe më të vogla.

Pastaj, në ditën e pavarësisë norvegjeze vitin e kaluar, ata e veshin atë.

“Unë kisha qenë tashmë në intervista dhe shfaqje televizive dhe kam marrë shumë reagime pozitive. Shumë njerëz thanë se ndiheshin njësoj si unë. Ndjeva se kisha përgjegjësi për të qenë një përfaqësues për të tjerët”.

Që nga viti 1847, Instituti Norvegjez për Bunadin dhe Veshjet Popullore (i cili filloi si një departament qeveritar) ka kategorizuar dhe kataloguar shumicën e bunadeve rajonale në Norvegji.

Përfundimisht, derisa fundi i pantallonave u bë baza për dizajnin e një fustani popullor suedez jo-binar, ata kuptuan se edhe ato ishin jobinare.

Në Skandinavinë veriore, shtëpia tradicionale e popullit autokton “Sami”, veshja popullore ndryshon nga ajo që gjendet në jug.

Pëlhura tradicionale si damask mëndafshi dhe kalemank – një lesh i endur me cilësi të lartë – janë përdorur në krijimin e modeleve të reja

Njerëzit “Sami” priren të veshin veshjet e tyre tradicionale, duke përfshirë pulovrën ose fustanin e njohur si gákti, për raste të përditshme më shpesh, dhe gjithashtu simbolizon krenarinë dhe rezistencën indigjene. Nocioni se kolonizimi shpesh impononte një pikëpamje binare perëndimore të gjinisë në shoqëritë indigjene i shton një nivel tjetër çështjes.

Gjatë dekadës së fundit, diskutimet rreth zhvillimit të gákti queer ose jobinare janë bërë gjithnjë e më të përhapura, si në Suedi ashtu edhe në Norvegji, me diskutime në mediat sociale dhe në radio dhe gazeta.

Në fund të fundit, duket sikur ndryshimet që ndodhin në veshjet tradicionale skandinave për t’u përshtatur atyre që i veshin po e pasurojnë zakonin popullor dhe po e lejojnë atë të ndahet nga më shumë njerëz.

Në të ardhmen, Skaar beson se më shumë njerëz do të jenë të guximshëm për të veshur kostumet e tyre tradicionale në mënyrën e tyre.

Shija e redaktorit

Hysni Gucati, kryetar i ri i OVL-UÇK-së

Delegatët Kuvendi i pestë zgjedhor i Organizatës së Veteranëve të Luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ia kanë besuar një mandat 4 vjeçar Hysni...

Walker: Ajo çka ndodhi në Reçak, ndryshoi Ballkanin

Ish-shefi i Misionit Verifikues të OSBE-së në Kosovë, ambasadori William G. Walker, ka rikujtuar masakrën së Reçakut, duke e cilësuar atë si një moment...

“Reçak: Historia e një krimi lufte”, nga William G. Walker...

Edhe pak ditë na ndajnë nga dita kur libri “Reçak: Historia e një krimi lufte” nga William Walker-i do të shohë dritën e botimit,...

Të fundit nga rubrika