Përgjatë historisë, njerëzit i kanë tërhequr historitë e trishta trilluese, nga tragjeditë e Shekspiri-t deri te filmat sfidues si “Lista e Shindlerit” dhe “Titaniku”. Megjithatë, për shkak se ne i mendojmë tregimet si një formë argëtimi, interesimi ynë për historitë e trishtuara është quajtur paradoksal.
Në fund të fundit, nëse konsumojmë histori për argëtim, pse do të zgjedhim të kalojmë kohë me narrativa që na bëjnë të ndihemi të trishtuar?
Psikologët kanë filluar ta hetojnë këtë pyetje në vitet e fundit dhe kanë dalë me disa përgjigje përmes hulumtimeve të tyre.
Disa nga gjërat që ata kanë zbuluar përfshijnë se konsumimi i historive të trishtuara na mundëson të përjetojmë trishtim pa ankth, na bën të ndihemi mirënjohës për marrëdhëniet tona të ngushta dhe na bën të mendojmë për atë që është e vlefshme dhe kuptimplote për ne.
Tregimet e trishtueshme i lidhin njerëzit me emocionet e jetës reale
Kur konsumojmë një histori të trilluar, edhe pse e dimë se nuk është e vërtetë, ne automatikisht përjetojmë emocione si përgjigje ndaj saj. Kjo ndodh sepse nëse lidhemi me një histori dhe veçanërisht nëse e gjejmë veten të transportuar në mënyrë narrative, përmbajtja e saj emocionale na rezonon në një mënyrë që na bën të ndihemi të vërtetë.
Një studim zbuloi se kjo ndjenjë e realizmit na ndihmon të shpjegojmë kënaqësinë tonë ndaj filmave të trishtuar. Studiuesit zbuluan se pas shikimit të filmit tragjik të vitit 1995 “Angel Baby”, pjesëmarrësit që iu përgjigjën filmit me trishtim më të madh e perceptuan filmin si më realist dhe u përfshinë më shumë në film.
Ju mund të përjetoni trishtim pa ankth
Një studim tjetër që eksploronte përgjigjet ndaj historive të trishtueshme zbuloi se pjesëmarrësit përjetuan po aq trishtim kur kujtonin një ngjarje personale tragjike sa kur shikonin televizion dhe filma tragjikë.
Megjithatë, kishte një ndryshim të rëndësishëm midis kujtimit të një tragjedie personale dhe shikimit të një tragjedie imagjinare. Pjesëmarrësit përjetuan dukshëm më shumë ankth kur kujtonin tragjedi personale sesa kur shikonin shfaqje dhe filma tragjikë, transmeton verywellmind.
Studiuesi sugjeroi se ky mund të jetë çelësi për aftësinë tonë për të shijuar histori të trishta trilluese. Nëse një ngjarje e trishtuar ndodh në jetën reale, ajo shpesh shoqërohet me ankth, sepse ne e dimë se do të vazhdojmë të përballemi me ndikimin e asaj ngjarjeje.
Konsumimi i tregimeve të trishta mund t’ju bëjë të ndiheni më mirënjohës
Një arsye tjetër që ne kënaqemi me historitë e trishtuara është se ato na bëjnë të ndihemi mirënjohës, por ndoshta jo në mënyrën që mund të prisnim.
Studiuesit hetuan gjithashtu se nëse pjesëmarrësit që krahasuan jetën e tyre me ato të personazheve tragjikë në film përjetuan një rritje të ngjashme të lumturisë, por zbuluan se mendime të tilla egoiste nuk kishin ndikim në disponimin e shikuesve.
Në vend të kësaj, ata që përjetuan rritjen më të madhe të trishtimit gjatë shikimit të filmit ishin, gjithashtu, ata që kishin më shumë gjasa të merrnin parasysh marrëdhëniet e tyre të ngushta si përgjigje ndaj tij. Kjo tregon se na pëlqejnë historitë e trishtuara sepse na ndihmojnë të mendojmë dhe të ndihemi më mirënjohës për lidhjet që ndajmë me njerëzit që duam dhe kujdesemi.
Mund të mendoni se çfarë e bën jetën kuptimplote
Megjithatë, kërkime të mëtejshme kanë treguar se historitë e trishtuara mund të provokojnë mendime që shkojnë përtej marrëdhënieve tona dhe shtrihen në konsiderata më ekzistenciale.
Studiuesit Mary Beth Oliver dhe Anne Bartsch e kanë etiketuar ndjenjën e të qenët i prekur nga një histori e trishtuar, prekëse ose e hidhur si “vlerësim” dhe sugjerojnë që njerëzit të kërkojnë histori që do të nxisin këtë ndjenjë kur shpresojnë të zbulojnë kuptimin ose të vërtetat më të thella.
Bazuar në këtë përkufizim, është e qartë se përvoja e vlerësimit është pozitive, por nuk është thjesht e këndshme. Në vend të kësaj, ndjenjat pozitive që provokon janë rezultat i gjetjes së kuptimit të tregimeve nga konsumatorët dhe vazhdimit të përsiatjes së këtij kuptimi pasi të kenë mbaruar konsumimin e tyre.
Kjo nënkupton se arsyeja që njerëzit i pëlqejnë historitë e trishtuara është se u mundësojnë konsumatorëve të përfshihen me emocione të buta dhe kuptimplota dhe të provokojnë mendime reflektuese.
Për më tepër, pritshmëria që konsumimi i historive të trishtueshme do të provokojë këto përgjigje kuptimplote dhe prekëse i motivon njerëzit të vazhdojnë të kërkojnë dhe të shikojnë, lexojnë dhe dëgjojnë histori të trishtueshme.