Euro u ul nën 0.99 dollarë në një nivel të ri të në 20-vjetët e fundit, të hënën e gjashtë shtatorit pas ndalimit të furnizimit me gaz nga Rusia përmes tubacionit të saj kryesor drejt Evropës, ku u rrit frika për një krizë energjetike të thelluar në të gjithë rajonin.
Në muajt e fundit, vlera e monedhës së përbashkët është lidhur gjithnjë e më shumë me çmimet e gazit natyror, me rënien e euros kur çmimet e burimit të energjisë rriten.
Evropa po përpiqet të heqë dorë nga furnizimet ruse dhe të krijojë rezerva para muajve të ftohtë të dimrit, por investitorët mendojnë se goditja në ekonominë e saj do të jetë e madhe.
Rënia aktuale ka qenë e shpejtë: Pak para se Rusia të niste luftën e saj në Ukrainë, 1 euro vlente 1,15 dollarë.
Pse po bie euro?
Përkeqësimi i përgjithshëm i perspektivës së eurozonës mes rritjes së çmimeve të gazit dhe frikës se Rusia do të ndërpresë furnizimet me gaz natyror po zvarrit monedhën e përbashkët. Mbështetja e tepërt e ekonomive të mëdha si Gjermania dhe Italia tek gazi rus i ka lënë investitorët të inatosur me ekonomistët që parashikojnë një rënie shumë më të shpejtë dhe më të dhimbshme në zonën e euros sesa në SHBA.
Kësaj i shtohet edhe diferenca në nivelet e normave të interesit në SHBA dhe eurozonë. Rezerva Federale e SHBA-ve, ka qenë më agresive në rritjen e normave të interesit në betejën e saj kundër inflacionit. Ndërsa banka qendrore e SHBA-së ka rritur normat bazë të kombinuara me 225 pikë bazë që nga marsi, Banka Qendrore Evropiane (ECB) deri më tani ka ekzekutuar vetëm një 50 pikë bazë.
“Paratë do të shkonin në vendin me të ardhura më të larta,” tha për DW Carsten Brzeski, kryeekonomist për Gjermaninë dhe Austrinë në ING.
Dollari amerikan po përfiton gjithashtu nga tërheqja e strehës së sigurt. Mes gjithë errësirës, fatkeqësisë dhe pasigurisë rreth ekonomisë globale, investitorët po ngushëllohen me sigurinë relative që ofron dollari, duke qenë më pak të ekspozuar ndaj disa prej rreziqeve globale të mëdha.
Çfarë është barazia e dollarit?
Barazi në thelb do të thotë që 1$ blen €1. Nuk është gjë tjetër veçse një portë psikologjike për pjesëmarrësit e tregut, të cilët janë të njohur për dashurinë e tyre për figurat e rrumbullakëta.
“Tregjet financiare gjithmonë duan të gjejnë një lloj kuptimi simbolik,” ka thënë Brzeski.
Niveli i barazisë është shpesh një pikë rezistence në të cilën demat dhe arinjtë e euros bllokojnë brirët për të përcaktuar se në cilën drejtim shkon monedha. Ky ishte rasti kur euro ra drejt barazisë muajin e kaluar. Monedha shmangi një mbyllje nën barazi pasi ra për një kohë të shkurtër në atë nivel.
Si ndikon një euro më e dobët te konsumatorët?
Një rrëshqitje te euro do t’i shtojë barrën familjeve dhe bizneseve evropiane që tashmë janë duke u lëkundur nga inflacioni rekord. Një monedhë më e dobët do t’i bënte më të shtrenjta importet, të cilat kryesisht janë të shprehura në dollarë. Kur këto artikuj janë lëndë të para ose mallra të ndërmjetme, kostot e tyre më të larta mund të rrisin më tej çmimet lokale.
Në kohë normale, një monedhë e dobët shihet si një lajm i mirë për eksportuesit dhe ekonomitë me eksporte të rënda si Gjermania, sepse rrit eksportet duke i bërë ato më të lira në dollarë. Por atëherë këto nuk janë kohë normale për shkak të fërkimeve globale të zinxhirit të furnizimit, sanksioneve dhe luftës në Ukrainë.
“Në situatën aktuale me tensione gjeopolitike, mendoj se përfitimet nga një monedhë e dobët janë më të vogla se sa disavantazhet,” tha Brzeski për DW.
Por, për udhëtarët amerikanë që shkojnë në Evropë, një euro e dobësuar është një bekim. Për shembull, në nivelin e barazisë, teorikisht, tani ata do të jenë në gjendje të shkëmbejnë 1 mijë dollarët e tyre për 1 mijë € në vend të më pak se 900 € në muajin shkurt. Me fjalë të tjera, dollari i tyre do të vlente shumë më tepër. Për bizneset që importojnë mallra evropiane, gjërat do të ishin më të lira në terma dollarë.
Sa thellë do të ketë rënie euro?
Bastet se euro do të vazhdojë rënien e saj janë rritur gjersa kriza energjetike në Evropë përkeqësohet.
Strategët në Nomura International kanë parashikuar se euro mund të bjerë deri në 0.95 dollarë. Banka amerikane e investimeve Morgan Stanley parashikon se monedha do të zbresë në 0.97 dollarë këtë tremujor.
Ndërsa Bashkimi Evropian kërkon të heqë dorë nga nafta dhe gazi rus, po përpiqet të gjejë alternativa mes frikës së ndërprerjeve të energjisë dhe racionimit të energjisë. Kjo ka çuar në kosto më të larta të energjisë.
“Një faturë energjie e importit në balonë është negative për euron dhe parashikimet tona afatshkurtra deri në shtator vazhdojnë të shohin EUR/USD të mbërthyer rreth barazisë,” shkroi George Saravelos, kreu i kërkimit të këmbimit valutor të Deutsche Bank në një shënim për klientët.
“Ndërsa ndikimi afatshkurtër i krizës së vazhdueshme energjetike mbetet negativ në EUR/USD, disa nga rreziqet evropiane afatmesme pas verës janë ulur me siguri,” tha ai duke iu referuar një rritjeje të importeve të gazit natyror të lëngshëm dhe një rritjeje shumë më të madhe -rënie nga sa pritej në kërkesën për gaz ndërsa industria kalon në lëndë djegëse të tjera.
Çfarë do të thotë një euro më e dobët për ECB-në?
Një euro e dobët dhe rritja e çmimit që ajo nxit shtojnë sfidat e Bankës Qendrore Evropiane, e cila është kritikuar për fillimin e ciklit të saj të rritjes së normës shumë më vonë se homologët e saj.
Për t’i bërë gjërat më keq për bankën qendrore që ka mandatin për të zbutur inflacionin, euro nuk është dobësuar vetëm ndaj dollarit, por edhe ndaj monedhave të tjera si franga zvicerane dhe jenit japonez.
“Kjo tani ka filluar të bëhet një dobësi më e gjerë e euros dhe për këtë arsye po bëhet më shumë se një problem inflacioni për ECB-në,” tha për DW Viraj Patel, një strateg i këmbimit valutor në Vanda Research.
Rrëshqitja e euros ishte një nga faktorët që e shtyu bankën qendrore të shpallte një rritje të normës me 50 pikë bazë në korrik, dyfishi i madhësisë që kishte sinjalizuar në qershor.