Disa teshtitje kanë për qëllim ta pastrojnë irrituesit në kanalet tuaja të hundës. Megjithatë, disa njerëz teshtijnë për arsye më të pazakonta.
Të gjithë e dimë ndjesinë e teshtitjes. Zakonisht fillon me një gudulisje të veçantë në hundë, duke u shndërruar shpejt në një shpërthim nga goja dhe hunda.
Siç rezulton, teshtitja është mënyra e trupit për të hequr qafe viruset dhe irrituesit e dukshëm ose mikroskopik, thotë Matthew Purkey, mjek i veshit, hundës dhe fytit në Hoffman Estates, Illinois.
“Kur rruga jonë e sipërme e frymëmarrjes, veçanërisht hunda, ndjen një substancë të huaj që është potencialisht e dëmshme, ne teshtijmë si përgjigje për ta nxjerrë jashtë substancën”, ka thënë ai.
Pra, teshtitja është një mekanizëm mbrojtës. Por si mund të ndihet kaq e kënaqshme dhe pse teshtitjet ndodhin me radhë?
Një teshtimë fillon kur një ngacmues hyn në hundë, thotë Dr. Purkey. Atje, pushtuesi ngatërrohet në qimet e hundës, duke stimuluar mbaresat nervore, të cilat dërgojnë një mesazh në një pjesë të trungut të trurit të quajtur medulla. Medulla kontrollon funksione të rëndësishme por të pavullnetshme si, frymëmarrja, tretja dhe rrahjet e zemrës.
Sapo sinjalet nervore arrijnë palcën, truri fillon një përgjigje fizike që përfshin mbylljen e syve, marrjen e frymës së thellë, relaksimin e muskujve në fyt dhe më pas nxjerrjen e ajrit, pështymës dhe mukozës nga hunda dhe goja, të gjitha në një mënyrë për disa sekonda.
Të gjitha teshtitjet fillojnë dhe mbarojnë në të njëjtën mënyrë, por secili ka teshtitjen e vet.
Teshtitja e një personi është pothuajse po aq unike sa zëri i tyre. Sepse ka të bëjë me dallimet individuale në kapacitetin e mushkërive dhe strukturën unike të hundës, fytit dhe gojës, thotë Hascalovici.
Teshtimat ndodhin për shumë arsye dhe jo të gjitha kanë kuptim. Në përgjithësi, kur ndjejmë një gudulisje në hundë, ka të ngjarë të jetë për shkak të një trupi të huaj që hyn në sinuse.
Sipas Bibliotekës Kombëtare të Mjekësisë, shkaktarët e zakonshëm të teshtitjes përfshijnë:
- Ngacmues mjedisorë, si tymi, parfumet dhe ndotja e ajrit,
- Alergjitë, të shkaktuara nga pezmatimi i kafshëve shtëpiake, poleni ose marimangat e pluhurit
- Infeksione si, ftohja e zakonshme, COVID-19 dhe gripi
- Ajri i thatë i cili irriton mukozën e hundës
- Përtej shkaktarëve të teshtitjes të listuara më sipër, ka edhe më të veçantë.
Njerëzit mund të teshtijnë kur ekspozohen papritur ndaj dritës së fortë ose kur shikojnë drejtpërdrejt diellin. I quajtur refleks i teshtitjes fotike, ky reagim është disi mister.
Hulumtimet tregojnë se është të paktën pjesërisht gjenetik, thotë për Health Jacob Hascalovici, një neuroshkencëtar dhe shef mjekësor në platformën e kujdesit shëndetësor Clearing.
Ndërsa është e mundur të teshtini me sy hapur, Purkey këshillon kundër saj. Shumica e njerëzve mbyllin sytë në mënyrë të pavullnetshme si një mënyrë për të mbrojtur veten nga çdo irritues i nxjerrë nga hunda dhe goja e tyre, thotë Purkey.
Ndërsa teshtitja mund të ndihet e këndshme, teshtitja e pandërprerë mund të jetë mjaft e bezdisshme. Meqenëse nuk ka një metodë të sigurt për të ndaluar veten nga teshtitja në këtë moment, mënyra juaj më e mirë e veprimit është të gjeni atë që i shkakton ato në radhë të parë. Atëherë mund të trajtoni shkakun rrënjësor.
Nëse dyshoni se shkaktarët janë alergjitë sezonale, doktor Hascalovici sugjeron përdorimin e antihistamines pa recetë. Në varësi të alergjisë dhe mjekimit, ju mund të merrni antihistamine përpara ekspozimit ndaj alergeneve ose gjatë, sipas Bibliotekës Kombëtare të Mjekësisë.
Nëse vëreni se keni tendencë të teshtini kur vishni një parfum të caktuar, kur ekspozoheni ndaj tymit të cigareve të dorës së dytë ose kur hani ushqime specifike, eliminoni ata irritues të mundshëm dhe shikoni nëse teshtitja lehtësohet.
Nëse ende nuk mund të kuptoni se çfarë po shkakton teshtitjet tuaja, Dr. Purkey këshillon të bëni një takim me një mjek të kujdesit parësor ose një specialist alergjie, i cili do t’ju ndihmojë të gjeni arsyen.
Kur teshtitni, sigurohuni që të praktikoni rregulla të mira të teshtitjes, në mënyrë që të mos përhapni mikrobe te njerëzit përreth jush, thotë Dr. Hascalovici.
Kjo do të thotë, të mbuloni hundën dhe gojën tuaj me një shami sa herë që është e mundur ose ta drejtoni teshtitjen në bërryl.