Komisioneri për Fqinjësi dhe Zgjerim i Bashkimit Evropian (BE), Oliver Varhelyi, ka thënë se është optimist se Bosnjë e Hercegovina do të marrë statusin e shtetit kandidat nga blloku evropian në muajin e ardhshëm, nëse plotësohen disa kushte që Brukseli i ka paraqitur së fundmi.
Duke folur gjatë një takimi në Sarajevë, më 28 nëntor, me anëtarët e presidencës trepalësh të Bosnjës, Varhelyi ka bërë të ditura kushtet, shkruan REL.
Në to përfshihet luftimi i korrupsionit dhe krimit të organizuar, reformat gjyqësore dhe të migrimit, por edhe garancitë për mbrojtjen e lirisë së shprehjes dhe mbrojtjen e gazetarëve.
“Rruga evropiane është e hapur, por priten rezultate nga Bosnja. U takon liderëve politikë që këto të bëhen realitet”, tha Varhelyi pas takimit me anëtarët e presidencës, Denis Beqiroviq, Zhejko Komshiq dhe Zhejka Cvijanoviq.
Në tetor, Komisioni Evropian rekomandoi statusin kandidat për Bosnjën, por listoi një sërë kushtesh që duhen plotësuar, e të cilat kanë për synim të forcojnë demokracinë e këtij shteti të Ballkanit Perëndimor.
Por, Komisioni vetëm këshillon se cilat shtete duhen të marrin statusin e kandidatit.
Vendimi përfundimtar e marrin 27 shtetet anëtare dhe ato duhet të marrin vendim unanim.
Disa shtete – sikurse Austria, Kroacia dhe Sllovenia – kanë kërkuar që Bosnjës t’i mundësohet procedurë e shpejtë, pasi Moldavia dhe Ukraina në qershor morën statusin e vendit kandidat.
Të tjerët, përfshirë Holandën, janë shprehur kundër zgjerimit, edhe pse pushtimi i paprovokuar rus i Ukrainës ka thyer rezistencën për shkak të shqetësimeve të sigurisë për Evropën si tërësi.
Varhelyi tha se Komisioni Evropian “dëshiron të shohë rezultate të qarta të cilat mund t’i raportojë para Këshillit të BE-së gjatë takimit në dhjetor”, ku pritet të vendoset nëse do t’i jepet statusi i kandidatit Bosnjës, pasi “ne jemi në një moment të ri gjeopolitik të luftës në Ukrainë”.
“Është në interesin tonë që të forcojmë partneritetet tona”, tha ai.
Bosnja përbëhet nga Federata e Bosnjë e Hercegovinës, ku boshnjakët që janë shumicë dhe entiteti kroat që është minoritet. Federata ka buxhetin katër herë më të lartë sesa Qeveria kombëtare. Në Bosnjë po ashtu është edhe Republika Sërpska, ku jeton shumica serbe, dhe qarku vetëqeverisës i Bërçkos. Federata po ashtu është e ndarë në dhjetë kantone.
Cvijanoviq, që është anëtarja serbe e presidencës së Bosnjës, tha se është e përkushtuar që të punojë “në çështjet që mund t’i realizojmë”, ndërkaq Beqiroviq – anëtari boshnjak i presidencës – tha se takimi me Varhelyin ishte “inkurajues dhe substancial”.
“Marrja e statusit kandidat do të ishte një inkurajim për të gjithë popullin e Bosnjë e Hercegovinës”, ka thënë ai.
Ndarja në Federatën boshnjake dhe kroate dhe në entitetin e Republikës Sërpska, u bë në bazë të Marrëveshjes së Dejtonit të vitit 1995, që i dha fund luftës trevjeçare në këtë shtet.
Ndryshe, të mërkurën e 12 tetorit, Komisioni Evropian rekomandoi që Bosnjës t’i jepej statusi i kandidatit, me kushtin që ajo të përforcojë demokracinë dhe të ndërmarrë hapa të tjerë të nevojshëm.
Komisionari për zgjerim i BE-së, Oliver Varhelyi, kishte thënë se vendimi final për këtë vend pritet të merret në muajin dhjetor.
Varhelyi foli në Komitetin për Punë të Jashtme të Parlamentit Evropian, ku prezantoi paketën vjetore të zgjerimit të BE-së.
Rekomandimi për Bosnjën u tha se është i kushtëzuar, pasi Komisioni pret plotësimin e tetë kushteve specifike që lidhen me miratimin e ligjeve për gjykatat dhe prokurorinë, parandalimin e konfliktit të interesit, lirinë e shprehjes dhe migracionin.